Parkinson hastalığında uygulanan derin beyin stimülasyonu tedavisinin Türkiye'deki dört farklı merkezdeki maliyet etkinlik ve yararlılık analizi

Abstract

Parkinsonizm bradikinezi –hareket yavaşlığı- ve beraberinde görülebilen rijidite ve/ veya istirahat tremoru ile ortaya çıkan bir tablodur. Parkinson hastalığı (PH) tüm parkinsonizmlerin yaklaşık %75'ini oluşturur ve kronik, yavaş seyrli nörodejenaratif bir hastalıktır. Parkinson hastalığı insidans ve prevalans değerleri yaşla birlikte artış göstermekle birlikte, yaşam süresinini uzaması prevelans değerlerini insidans değerlerinin önüne taşımıştır. Artan PH hasta sayısı ve yaşam süresinin uzaması hastalığın tedavi maliyetinde artışı da beraberinde getirmiştir. İki bin otuzlu yıllara doğru, dünya üzerindeki PH popülasyonunun günümüzdeki rakamın iki katına çıkarak, yaklaşık 8.7 – 9.3 milyona ulaşması beklenmektedir. Derin Beyin Stimulasyonu (DBS) ilk kez 1997 yılında PH tedavisinde gündeme gelmiş olup, oral medikasyon ile yeterince kontrol altına alınamayan semptomların tedavisinde yardımcı bir yöntem olarak kullanılmaya başlanmıştır. İki bin dokuz yılından beri, ülkemizde de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) geri ödemesi kapsamında, PH hastalarının tedavisinde uygulamaya konmuştur. İki bin on dört yılı itibariyle bu uygulama üçüncü basamak sağlık kuruluşları ile sınırlandırılmıştır. Ülkemizde DBS uygulaması yapılan PH'da maliyet etkinlik ve yararlılıkları hakkında sistematik bir veri yoktur. Bizim birincil amacımız dört farklı üniversite hastanesindeki bir yıllık en iyi medikal tedavi maliyet beklentisi ile DBS uygulamarının maliyetini kıyaslamaktır. İkincil amacımız DBS ameliyatı geçirmiş hastaların hastalık belirtileri ve şiddeti açısından operasyon öncesi ve sonrası durumlarının objektif muayene bulguları ile değerlendirilmesidir. Bu çalışmada, DBS uygulanmış ve sonrasında da ilaç kullanımına devam eden PH'larında, uygulama öncesi 1 yıl ve uygulama sonrası 6 ay ve 1 yıllık dönemler içerisinde poliklinik ziyareti, hastane yatışı, cerrahi işlem, DBS cihazı ve cihazla birlikte programlama poliklinik maliyetleri ve klinik özellikler değerlendirildi. Klinik özellikler UPDRS III (Unified Parkinson Disease Rating Scale-UPDRS III- Hastalığın motor belirtilerini değerlendiren ölçek) ve Hoehn and Yahr (hastalık klinik şiddeti evrelendirme ölçeği) ölçekleri ile belirlendi. Dört farklı merkezdeki derin beyin stimülasyon tedavisinin ortalama UPDRS III skoru üzerine olumlu yöndeki yansıma ortalama 7,1 puan, Hoehn Yahr evrelemesi üzerine olan olumlu yansıma ise 1,13 puandır. Bir yıllık DBS uygulama maliyeti 58.079,82 Tl olarak bulunmuştur. Maliyet etkinlik ve minimizasyon anlamında 1 yıllık maliyet verilerinin karşılaştırılmasında maliyet açısından verimlilik sonucuna ulaşılamamıştır. Bu alanda daha çok sayıda merkez ve hasta içeren uzun süreli çalışmalara ihtiyaç vardır.

Parkinsonism is a clinical syndrome, the essential feature of which is bradykinesia accompanied by resting tremor and/or rigidity. Parkinson disease (PD) represents 75% of all parkinsonian syndromes and is a choronic, slow progressive neurodegenerative disorder. The incidence and prevelance values of PD are similar and increase with age. With the long life expectancy, the prevalence values are higher than the incidence values in elderly population. The incremental number of PD patients and the long life expectancy are the main reasons for the incremental cost of the disease related treatment expenses. The number of people with PD is expected to double between 2005 and 2030. Years lived with disability and disability- adjusted life years due to PD are increased between 1990 and 2010, and a progressive increase in the personal, societal and economic burden associated with the disease is expected in the future as the world population ages. In 2030, the population of PD patients all over the world is expected to reach almost the double of the existed numbers of to 8.7-9.3 million of patients. In 1997, Deep Brain Stimulation (DBS) was accepted as an alternative and additive treatment option in PD patients with inadequately controlled symptoms under oral medication. This treatment method has been approved for the treatment of PD patients by Social Security Institute of Turkish Republic (SSI) since two thousand nine. In two thousand fourteen, this treatment procedure was limited with third stage health instutions. There is no available multicenter data referring to the cost and clinical effectiveness of DBS in Turkey. For this purpose data from four centres were included in this study. The primary aim is determined to compare the costs of one year best medical treatment and DBS in the first year after its application. Our secondary aim was to evaluate the pre and post operative conditions of the patients who have undergone DBS surgery in terms of disease symptomps and severity with the objective rating scales. The evaluated cost parameters were oral medication, number of hospital visits, DBS surgery related costs including hospitalization and DBS device programming. Also the clinical outcome after DBS surgery was compared with the baseline clinical features. Clinical features were determined by UPDRS III (Unified Parkinson Disease Rating Scale evaluating the motor sympotoms of the disease) and Hoehn and Yahr (H&Y) scales (scale for staging the PD). The positive outcomes were as follows; The mean changes in the scores of UPDRS III and H&Y after DBS treatment were 7.1 and 1.13 points, respectively. The total one year implantation cost was found 58.079,82 TL per case. In terms of cost effectiveness and minimization, the cost-effectiveness result could not be achieved in comparing one year cost datas. The presented data is showing only a short term result on about the cost effectiveness of DBS in PD patients. In order to create a more reliable data, long term studies involving more centers and patients should be undertaken in future.