Türklerde müzikle tedavinin gelişimi ve uygulama yöntemlerinin karşılaştırılması

Abstract

Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan bu çalışma, müzik terapinin ülkemizde tedavilerde kullanımının yaygınlaşması karşısında, köklerimizde var olan müzikle tedavi kültürümüzün uygulama ve yöntemlerinin, müzik terapi uygulamalarına entegre edilmesine katkısı olacağı düşüncesiyle incelenmiştir. Bu çalışma, müzik terapinin geliştirilmeye çalışıldığı ülkemizde, unutulmaya yüz tutmuş müzikle tedavinin faydalarını ve önemini tekrar vurgulamak amacıyla ele alınmıştır. Araştırma yapılırken kaynak tarama, bilirkişilerle, görüşme, kurumları (şifa merkezleri, müze, hastane, üniversite) ziyaret, uzman kişilerin bazı konferanslarını takip etme gibi nitel yöntemler uygulanmıştır. Müzikle tedavinin Türklerde gelişim sürecine bağlı olarak, İslamiyetin kabülünden önce Şamanlara göre uygulanan müzikle tedavi, İslamiyetin kabulünden sonra Selçuklu ve Osmanlı Döneminde uygulanan müzikle tedavi ve günümüzde uygulanan müzik terapi yöntemleri olmak üzere üç dönem üzerinden ele alınarak incelenmiş ve çıkan sonuçlara göre bazı değerlendirmeler, yapılmış yöntemler karşılaştırılmıştır. Çalışmada, İslamın kabulü öncesi müzikle tedavilerde kullanılan Türklerin damgası olarak kabul edilen beş sesli müziğimizin, dünyada pek çok ülkede müzik terapide kullanımı ve tedavilerdeki etkisi değerlendirilmiştir. İslamın kabulünden sonra Türkler tarafından geliştirilen hıltlar teorisi ve mizaçların tedavisinin, burçlar ve makamlar ile olan ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. XIX. yüzyılda hücre teorisi açıklanmış ruhsal ve fiziksel hastalıkların tedavisinde 800 yıl kullanılan ve Avrupa'nın hayranlığını kazanan vii müzikle tedavi uygulamaları son bulmuştur. XX. yüzyılda müziğin tedavilerdeki olumlu etkileri değerlendirilmiş, müzik terapi adı altında yeniden kullanılmaya başlanmıştır. Makamların bu başarısı biliniyor olmasına rağmen, günümüzde henüz bilimsel anlamda, ciddi bir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle müzikle tedavi hususunda uzmanlar tarafından yapılan araştırmaların hasta üzerindeki etkilerinin kanıtlanmasının, Türk müziğinin, müzik terapide hak ettiği yere gelmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Çalışmamızın, Türk kültür mirasımız olan müziğimizin zenginliklerinin, bilimsel olarak araştırılıp, günümüz müzik terapisine entegre edilmesinde yol gösterici olacağı umulmaktadır.

This study, which was prepared as Okan University, Institute of Social Sciences, Department of Music, Master's Thesis, was examined with the idea that, in the face of the widespread use of music therapy in our country, the applications and methods of our music therapy culture, which exist in our roots, will contribute to the integration of music therapy practices. This study is discussed in order to emphasize the benefits and importance of music therapy, which has sunk into oblivion in our country where music therapy is being developed. While conducting the research, qualitative methods such as searching resources, meeting with experts, visiting institutions (healing centers, museums, hospitals, universities), following some conferences of experts were applied. Depending on the development process of music therapy in Turks, music therapy applied according to Shamans before the adoption of Islam, music therapy applied in the Seljuk and Ottoman periods after the adoption of Islam and music therapy methods applied today, and some evaluations and methods according to the results has been compared. In this study, the use of our five-voiced music, which is accepted as the stamp of the Turks used in musical treatments before the adoption of Islam, in music therapy and its effect on treatments in many countries around the world was evaluated. After the adoption of Islam, the theory of hilts and the treatment of temperaments, which was developed by the Turks, was tried to be explained. In the XIX. century, the cell theory has been explained and the music therapy applications, which have been used in the treatment of mental and physical illnesses for 800 years and won the admiration of ix Europe, have come to an end. In the XX. century, the positive effects of music in treatments were evaluated, and it was used again under the name of music therapy. Although this success of the authorities is known, no serious scientific work has yet been done. For this reason, it is thought that proving the effects of the researches carried out by experts on music therapy on the patient is important for the Turkish music to take its deserved place in music therapy. It is hoped that our study will guide the richness of our music, which is our Turkish cultural heritage, scientifically researched and integrated into today's music therapy. Keywords: Music therapy, Music therapy, Hiltlar theory, Treatment of