Kanser hastasına bakım veren hasta yakınlarının yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu Araştırma kanser hastasına bakım veren hasta yakınlarının yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Enstitüsü'ne, Haziran 2017 - Eylül 2017 tarihleri arasında yatarak tedavi gören ve günübirlik tedavi ünitesinde tedavi almaya gelen, basit rastgele örneklem yöntemi ile seçilmiş 120 hasta yakını ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından hazırlanan Sosyo-demografik özellikleri içeren 21 sorudan oluşan Bakım Veren Tanıtıcı Bilgi Formu ve Kanser hastasına bakım veren hasta yakınları için Türkçe geçerlik ve güvenirliği Okçin, tarafından yapılan toplamda 31 madde ve Fiziksel Sağlık Durumu, Psikolojik ve Manevi Sağlık Durumu, Tanıya Yaklaşım Durumu, Destek ve Ekonomik Etkilenme durumu içeren 4 alt boyuttan oluşan Yaşam Kalitesi Ölçeği - Aile Versiyonu ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 16 paket programı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde tanımlayıcı istatistikler ile, t testi ile ANOVA testinden faydalanılmıştır. Araştırmada farklılığın hangi değişkenden kaynaklandığını tespit etmek amacıyla Post Hoc testlerinden Tukey testi uygulanmıştır. Araştırmaya katılan hasta yakınlarının çoğunun, kendi çocuğu, kadın, 18-34 yaş grubu, evli, lisans mezunu olduğu. 19-24 saat boyunca bakım verdiği, bu sürede diğer aile bireylerinden yardım aldıkları, bakım sürecinde sağlıklarının olumsuz yönde etkilendiği ve sorumluluklarını yerine getirirken güçlük yaşadıkları belirlenmiştir. Katılımcıların demografik özelliklerine ve bakım verme durumlarına göre aile yaşam kalitesi algısının istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Evde bakmakla yükümlü olunan başka kişi durumuna göre psikolojik ve manevi sağlık durumu ve tanıya yaklaşım durumu istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermezken, fiziksel sağlık durumu ve destek ve ekonomik etkilenme durumu istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermiştir. Fiziksel sağlık durumu ve destek ve ekonomik etkilenme durumu incelendiğinde her ikisinde de evde bakmakla yükümlü olunan başka kişinin varlığı durumunda yaşam kalitesinin düştüğü görülmektedir. Tüm alt boyutlarda kronik hastalığın olmasının aile yaşam kalitesi algılarını olumsuz yönde etkilediği, anne/babaların yaşam kalitesi algısının da diğerlerine göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kanser, Yaşam kalitesi, Bakım verenThis research was conducted with 120 patient relatives that were selected with simple random sampling method, who received in-patient treatment and who came to receive treatment at one-day treatment unit between June 2017 - September 2017 in Istanbul University School of Medicine Oncology Institution, as a descriptive research with the intent of evaluation of the life stories of patient relatives who care for cancer patients. For the collection of research data, Caregiver Introductory Information Form that consists of 21 questions prepared by the researcher including Sociodemographic attributes and Life Quality Scale-Family Version that consists of 31 items and 4 sub-dimensions in total including Physical State of Health, Psychological and Mental State of Health, State of Attitude Towards Diagnosis, State of Support and Economic Exposure, whose Turkish validity and reliability has been ensured by Okçin with patient relatives who care for cancer patients, were used. SPSS 16 package was used for the analysis of data. In analyzing the data, descriptive statistics and T-test and ANOVA test were utilized. Tukey test from the Post Hoc tests was applied with the intention to determine the variable that caused the discrepancy. It was determined that most of the patient relatives that participated in the research were women, between 18-34 ages, married, held bachelor's degree, cared for their own children, gave care for 19-24 hours, received help from other family members during this period, had their states of health affected negatively during care giving period and had difficulties in fulfilling their responsibilities. It was identified that family life quality perception did not show a statistically significant difference according to demographic attributes of the participants and their care giving states. Psychological and mental state of health and state of attitude towards diagnosis did not show statistically significant difference according to state of dependent person who needs home care, while physical state of health and state of support and economic exposure showed statistically significant difference. When physical state of health and state of support and economic exposure were analyzed, it was seen that life quality decreases in both in case of the presence of a dependent person who needs home care. It was seen that chronic disease causes a decrease in family life quality in all of the sub-dimensions. It was determined that chronic disease affected family life quality perceptions negatively in all of the sub-dimensions and life quality perceptions of parents were higher compared to others. Key words: Cancer, Life quality, Caregiver