Okul öncesi ve özel eğitim öğretmen adaylarının web 2.0 araçlarını kullanma ve dijital öğretim materyali geliştirme yeterliklerinin öğretim teknolojileri dersi kapsamında incelenmesi: Bir eylem araştırması

Abstract

21. yüzyılda teknoloji yaygın olarak kullanılmakta ve sürekli değişime uğramaktadır. Buna bağlı olarak her alanda kullanılması kaçınılmaz olmuş, eğitim de bu durumdan etkilenen alanlardan biri olmuştur. Eğitimde teknolojinin etkili ve verimli kullanılması koşulu ile eğitimin kalitesi artmakta, öğrenciler öğrenme sürecinde aktif rol oynamakta, eğitim-öğretim süreci eğlenceli ve kalıcı hale gelmektedir. Web 2.0 araçları herkesin rahatlıkla erişebildiği kullanımı kolay olan araçlar olup, öğretmenlerin teknolojiyi eğitime etkili bir biçimde entegre edebilmeleri sürecinde dijital öğretim materyali geliştirmelerine olanak tanır. Her yeni nesil, dijital ortama daha fazla maruz kalıyor ve gelişen yeni teknolojiler ve dijital dönüşümler öğrenme ortamlarını da değiştiriyor. Erken çocukluk eğitiminde teknolojinin anlamlı ve faydalı kullanılması gerektiği göz önünde bulundurulduğunda öğretmen adaylarının da öğretim teknolojilerini anlamlı bir şekilde öğrenme ortamlarına entegre etmek ve etkili dijital öğretim materyali tasarlayabilmek için Web 2.0 araçlarını kullanabilmeleri beklenmektedir. Bu araştırmada erken çocukluk döneminde çalışacak öğretmen adaylarının, Web 2.0 araçlarını kullanabilme ve dijital öğretim materyali geliştirebilme yeterlikleri 'Öğretim Teknolojileri' dersi kapsamında incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda İstanbul'da bulunan bir vakıf üniversitesinin Eğitim Fakültesinde öğrenim gören ve 'Öğretim Teknolojileri' dersini almakta olan 30 öğretmen adayı ve dersin öğretim elemanı yer almaktadır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması deseni kullanılmıştır. Nitel ve nicel verilerin dâhil edildiği araştırma kapsamında veriler; yarı yapılandırılmış görüşme formu, öğretim teknolojileri dersi izlencesi, gözlem (saha notları), 'Öğretmenlerin Dijital Öğretim Materyali Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği', 'Web Tabanlı Eğitim Materyalini Değerlendirme Formu', materyal değerlendirme rubriği ve kişisel bilgi formu aracılığıyla elde edilmiştir. Verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi, doküman analizi yöntemi, betimsel istatistikler ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Bulgulara göre, erken çocukluk dönemi öğretmen adayları, Web 2.0 araçlarından en çok Wordwall olmak üzere, Powtoon, Canva, Kahoot, PowerPoint, Storyjumper, My Story Book kullanmaktadır. Web 2.0 araçlarını kullanma amaçları etkinlik geliştirmeye yönelik, giriş-sonuç-değerlendirme etkinliklerinde kullanmak, öğretimin kalıcılığını arttırmak, konu anlatımına yönelik materyal hazırlamak, öğrenme hedeflerini pekiştirmek, oyun hazırlamak, dijital ders ve değerlendirme materyalleri hazırlamak olarak vurgulanmıştır. Ayrıca, çocukların dikkatini çekmek, çocukların daha kolay öğrenmesini sağlamak, çocukların eğlenmesini sağlamak ve de öğretmenin kendi sorumluluklarını planlama ve yürütme işlerini kolaylaştırmak amaçları ile kullandıkları vurgulanmıştır. Erken çocukluk döneminde çalışacak öğretmen adaylarının tasarladıkları dijital öğretim materyallerinin öğretimsel uygunluğunun, eğitim programına uygunluğunun ve programlama uygunluğu/teknik yeterliliğinin çok iyi düzeyde, görsel tasarım yeterliliğinin ise iyi düzeydedir. Erken çocukluk döneminde çalışacak öğretmen adaylarının Web 2.0 araçlarını kullanarak geliştirdiği dijital öğretim materyalleri ile ilgili görüşleri incelendiğinde; öğretmen adaylarının bir kısmının etkili ve yeterli bir materyal olduğu bir kısmının ise geliştirilebilir bir materyal olduğu vurgulanmıştır, Web 2.0 araçlarını nasıl kullandıkları ve kullanırken hangi adımları izledikleri bir lineer süreç olarak ortaya konulmuştur. Öğretim Teknolojileri dersinin öğretmen adayları üzerindeki etkisi hakkında, Web 2.0 araçlarını kullanma yeterliklerine etkisinin olumlu olduğunu, yeni Web 2.0 araçlarını kullanmayı ve etkili dijital materyal tasarlayabilmeyi öğrendiklerini vurgulamışlardır. Araştırmanın sonuçları göz önüne alınarak yeni araştırmacılara yönelik ve Öğretim Teknolojileri dersine yönelik öneriler sunulmuştur.

In the 21st century, technology is widely used and is constantly changing. Accordingly, its use in every field has become inevitable and education has been one of the areas affected by this situation. Provided that technology is used effectively and efficiently in education, the quality of education increases, students play an active role in the learning process, and the education-teaching process becomes fun and permanent. Web 2.0 tools are easy-to-use tools that can be easily accessed by everyone and allow teachers to develop digital teaching materials in the process of effectively integrating technology into education. Each new generation is more exposed to the digital environment and developing new technologies, and digital transformations are also changing the learning environments. Considering that technology should be used meaningfully and beneficially in early childhood education, it is expected that pre-service teachers will be able to use Web 2.0 tools in order to integrate instructional technologies into learning environments in a meaningful way and to design effective digital teaching materials. In this research, the competencies of pre-service teachers who will work in the early childhood period to use Web 2.0 tools and to develop digital teaching materials were examined within the scope of the 'Instructional Technologies' course. In the study group of the research, there are 30 pre-service teachers and lecturers of the course who are studying at the Faculty of Education of a foundation university in Istanbul and taking the 'Instructional Technologies' course. In the research, action research design, one of the qualitative research designs, was used. The data within the scope of the research in which qualitative and quantitative data are included; semi-structured interview form, instructional technologies course syllabus, observation (field notes), 'Teachers' Digital Instructional Material Development Self-Efficacy Scale', 'Web-Based Educational Material Evaluation Form', material evaluation rubric and personal information form. Content analysis method, document analysis method, descriptive statistics and Mann-Whitney U test were used in the analysis of the data. According to the findings, among Web 2.0 tools, early childhood teacher candidates mostly use Wordwall, Powtoon, Canva, Kahoot, PowerPoint, Storyjumper, and My Story Book. The purposes of using Web 2.0 tools are emphasized as using in the introduction-result-evaluation tasks to develop activities, to increase the permanence of teaching, to prepare materials for lecture, to reinforce learning objectives, to prepare games, to prepare digital course and assessment materials. In addition, it has been emphasized that they use them to attract children's attention, to make children learn more easily, to ensure that children have fun, and to facilitate the teacher's planning and execution of their own responsibilities. Instructional suitability, suitability for the curriculum and programming suitability/technical competence of the digital teaching materials designed by the pre-service teachers who will work in the early childhood period are at a very good level, while the visual design competence is at a good level. When the views of the pre-service teachers who will work in the early childhood period about the digital teaching materials developed by using Web 2.0 tools are examined; It was emphasized that some of the pre-service teachers were effective and sufficient materials, and some of them were materials that could be developed, and it was revealed as a linear process how they used Web 2.0 tools and what steps they followed while using them. Regarding the effect of Instructional Technologies course on pre-service teachers, they emphasized that it had a positive effect on their ability to use Web 2.0 tools, and they learned to use new Web 2.0 tools and to design effective digital materials. Considering the results of the research, suggestions are presented for new researchers and for the Instructional Technologies course.