Kemik iliği transplantasyonu yapılan çocukların annelerinin algıladıkları eş desteği ve stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Araştırma, kemik iliği transplantasyonu sonrası izlenen çocukların ebeveynlerinin stres düzeyleri ve eş destek algılarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Mart-Eylül 2020 tarihleri arasında çalışmanın yürütülüğü hastaneye başvuran 150 ebevevyn oluşturmuştur. Araştırma verileri; veri toplama formu, Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ve Eş Destek Ölçeği (EDÖ) ile elde edilmiştir. Veriler SPSS 22.0 programında uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak değerlendirilmiştir. Çocukların %59,3'ü erkek olup, %34'ü 7-11 yaş aralığındadır. %42,7'sinin lösemi tanısı ile izlendiği, %93,3'üne kemoterapi uygulandığı belirlendi. Çocukların %27,3'üne daha önce Kemik İliği Transplantasyonu (KİT) uygulanmış ve %30,7'sinin KİT sonrası komplikasyon yaşadığı belirlendi. Annelerin %52'si 36 yaş ve üzerinde, %40'ı lise mezunu olup %76,7'sinin çalışmadığı belirlendi. Annelerin %76'sının tek çocuğu olduğu, %79,3'ünün çekirdek aile yapısında ve %34'ünün 6-10 yıldır evli olduğu saptandı. Annelerin %37,3'ünün akraba evliliği olduğu, %65,3'ünün il merkezinde yaşadığı, %80,7'sinin gelirinin giderine eşit olduğu saptandı. Annelerin %22'sinin kronik bir hastalığının olduğu, %20,7'sinin diğer aile üyelerinde kronik hastalık olduğu belirlendi. Annelerin Eş Desteği Ölçeği puan ortalamaları 49,053±8,198 olarak bulundu. Annelerin algıladıkları eş desteği düzeyinin %22,2'lik kısmının; anne öğrenim ve çalışma durum, başka çocuk olma, çocuk sayısı, yaşanılan yer, sosyoekonomik durum, aile yapısı, akraba evliliği, sosyal güvence varlığı, kronik hastalık olma, diğer aile üyesinde kronik hastalık olma değişkenleri ile açıklanabileceği görülmektedir. Annelerin ASÖ 'Algılanan Stres' alt boyutu puan ortalaması 11,967±3,042, 'Algılanan Baş Etme' alt boyutu puan ortalaması 7,493±1,621 ve 'Algılanan Stres Ölçeği' toplam puan ortalaması ise 19,460±3,181 olarak belirlendi. Annelerin stres düzeyinin %26,8'lik kısmının; KİT sonrası komplikasyon yaşama ve KİT yapılma sayısının fazla olması ile açıklanabileceği görülmektedir. Annelerin algıladıkları eş desteği arttıkça algıladıkları stresin halen arttığı ve eş desteğinin stresle baş etmeyi olumlu etkilediği belirlemiştir.

The research was conducted as a descriptive study to determine the stress levels and spousal support perceptions of the parents of the children followed up after bone marrow transplantation. The sample of the study consisted of 150 parents who applied to the hospital where the study was conducted between March and September 2020. Research data, Data collection form was obtained with Perceived Stress Scale and Spousal Support Scale. The data were evaluated using the appropriate statistical methods in the SPSS 22.0 program. 59.3% of the children are boys, and 34% are between the ages of 7-11. It was determined that 42.7% of them were followed up with a diagnosis of leukemia, and 93.3% of them were treated with chemotherapy. It was determined that 27.3% of the children had previously applied BIT and 30.7% had complications after BIT. It was determined that 52% of the mothers were 36 years old and over, 40% of them were high school graduates and 76.7% of them were not working. It was determined that 76% of the mothers had only one child, 79.3% of them were in nuclear family structure and 34% of them had been married for 6-10 years. It was determined that 37.3% of the mothers were consanguineous, 65.3% lived in the city center, and 80.7% of them had income equal to their expenses. It was determined that 22% of the mothers had a chronic disease, and 20.7% of them had a chronic disease in other family members. The mean score of the Mothers' Spousal Support Scale was found to be 49,053±8,198. 22.2% of the perceived spousal support level of mothers; It is seen that it can be explained by the variables of mother's education and working status, having another child, number of children, place of residence, socioeconomic status, family structure, consanguineous marriage, presence of social security, having a chronic disease, and having a chronic disease in another family member. The mothers' PSS 'Perceived Stress' sub-dimension mean score was 11,967±3,042, the 'Perceived Coping' sub- dimension mean score was 7.493±1,621 and the 'Perceived Stress Scale' total score average was 19,460±3.181. 26.8% of mothers' stress level; It seems that it can be explained by experiencing complications after BIT and the high number of BITs performed. It was determined that as the perceived spousal support of the mothers increased, the perceived stress still increased and that spousal support had a positive effect on coping with stress.