Akademisyen hemşirelerin HPV enfeksiyonu ve aşılanmasına ilişkin sağlık inancı ve etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırma, akademisyen hemşirelerin HPV enfeksiyonu ve aşılanmasına ilişkin sağlık inancı ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı nitelikte araştırma, kartopu örnekleme yöntemi ile sosyal paylaşım ağı üzerinden çevrim içi anket olarak paylaşılarak gönüllü akademisyen hemşireler çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmanın örneklem hesaplaması G Power 3.1 paket programı ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi 0.5 etki büyüklüğü ve 0.80 güç ile 149 kişi olarak belirlenmiştir. Çalışma Türkiye'deki üniversitedelerde aktif çalışan 201 akademisyen hemşire ile 1 Ağustos- 1 Ekim 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Veriler, ilgili literatür doğrultusunda hazırlanmış olan demografik soru formu ve Human Papillomavirüs Enfeksiyonu ve Aşılamasına ilişkin Sağlık İnanç Modeli Ölçeği (HPVA-SİMÖ) ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, medyan, minimum, maximum, independent t testi, Anova testi, Kruskal Wallis testi, stuedent t testi ve spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Katılımcıların, HPVA-SİMÖ 'yarar algısı' alt boyut puan ortalaması 9,05±2,01; 'duyarlılık algısı' alt boyut puan ortalaması '5,45±1,49; 'ciddiyet algısı' alt boyut puan ortalaması '12,14±2,68; 'engel algısı' alt boyut puan ortalaması 10,48±2,83 olarak bulunmuştur. Katılımcılardan evli olanların 'engel algısı' nın daha düşük olduğu, geliri giderinden fazla olanların ise 'yarar algısı' nın daha yüksek olduğu bulunmuştur. Katılımcıların HPV aşısı yaptırma durumu ile 'duyarlılık algısı' ve 'engel algısı' alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,05). HPV aşısı yaptıranların 'duyarlılık algısı' yüksek iken, 'engel algısı' düşük bulunmuştur. Risk grubunda olmadığı için aşı yaptırmadığını belirtenlerin 'duyarlılık algısı' düşük iken, aşı pahalı olduğu için yaptırmadığını söyleyenlerin 'engel algısı' yüksektir. Aşı ücretsiz olması durumunda yaptıracağını belirtenlerin 'yarar algısı' yüksek iken, fazla kişinin aşı yaptırması durumunda aşı yaptıracağını belirtenlerin 'duyarlılık algısı' düşük çıkmıştır. Aşı yaptırmayı istediğini belirtenlerin 'yarar algısı' ve 'duyarlılık algısı' yüksek iken, 'engel algısı' düşük bulunmuştur. Katılımcılardan çevresindeki bireylere ve hemşirelik öğrencilerine HPV aşısını önerenlerin 'yarar algısı' ve 'duyarlılık algısı' yüksek, 'engel algısı' düşük olarak bulunmuştur. Katılımcılarının yaşlarının inanç düzeylerini etkilemediği belirlenmiştir. Hemşire akademisyenlerin, HPV aşısına yönelik yanlış inanışların ortadan kaldırılmasının sağlık inançlarını arttırmada etkili olacağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: HPV aşısı, Hemşire, Akademisyen, Sağlık inancı.This study has been carried out to determine the health beliefs and influencing factors of HPV infection and vaccination on academician nurses. It has been prepared descriptively and cross-sectionally. The descriptive research was shared as an online survey via the social network with snowball sampling method, and voluntary academic nurses were included in the study. The sample calculation of the study was made with the G Power 3.1 package program. The sample of the study was determined as 149 people with 0.5 effect size and 0.80 power. Studies in universities in Turkey was carried out with 201 active employees academics nurse. It was held between 1 August - 1 October 2020. The data were obtained using the demographic questionnaire prepared in line with the relevant literature and the Health Belief Model Scale for Human Papillomavirus Infection and Vaccination (HBMS-HPVV). Number, percentage, mean, standard deviation, median, minimum, maximum, independent t test, Anova test, Kruskal Wallis test, stuedent test and Spearman correlation analysis were used to evaluate the data. Participants HBMS-HPVV ''perception of benefit'' subscale mean score is 9,05 ± 2,01; 'sensitivity perception 'subscale mean score' 5,5 ± 1,49; 'seriousness perception' mean score was 12,14 ± 2,68; 'perception of obstacle' mean score was found to be 10,48 ± 2,83. It was found that the 'perception of obstacle' of the married participants was lower, and the 'benefit perception' of those whose income was higher than their expenditure. A statistically significant difference was found between the HPV vaccination status of the participants and the 'sensitivity perception' and ' obstacle perception' sub-dimension mean scores. (p<0,05) While the 'sensitivity perception' of those who had HPV vaccine was high, 'perception of obstacle' was found to be low. Those who stated that they did not receive vaccination because they were not in the risk group had a low perception of sensitivity, while those who said they did not get the vaccine because the vaccine was expensive had a high perception of obstacle. While the 'benefit perception' of those who stated that they would get the vaccine if the vaccine was free of charge was high, the 'sensitivity perception' of those who stated that they would vaccinate more people if vaccinated was low. While the 'benefit perception' and 'sensitivity perception' of those who stated that they wanted to be vaccinated were high, their 'perception of obstacle' was found to be low. The 'benefit perception' and 'sensitivity perception' of the participants who recommended HPV vaccine to the individuals around them and nursing students were found to be high, and their ' obstacle perception' was found to be low. In the study, it was determined that the age of the participants did not affect their belief level. It is thought that eliminating the misconceptions of academician nurses towards HPV vaccine will be effective in increasing their health beliefs. Keywords: HPV vaccine, Nurse, Academician, Health belief.