Ergenlerde anne ve babadan algılanan psikolojik istismar ve risk alma davranışı arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolü

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı ergenlik döneminde anne ve babadan algılanan psikolojik istismar ve risk alma davranışı arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolünü incelemektir. Bununla birlikte anılan ilişkide, cinsiyet ve baba eğitim düzeyi değişkenlerinin psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolüne olan etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. İstanbul ilinde iki özel, iki devlet lise okulu olmak üzere dört farklı okulun 9. ve 10. sınıf öğrencilerinden toplam 631 öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Öğrencilerin %46. 'ü (292) kız, %53. 7'si (339) erkek katılımcılardan oluşmaktadır. Öğrencilerin yaşları 14-18 arasında değişmekte olup; yaş ortalaması 15.25'tir.Veri toplama aşamasında, katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Risk Alma Ölçeği, California Yılmazlık Değerlendirme Ölçeği (Lise Formu) ve Yetişkin Genç İlişkileri Envanteri (Anne-Baba Formları) uygulanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Korelasyon Analizi, Spearman Korelasyon Analizi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis testi, Mann Whitney U testi, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Analiz bulguları incelendiğinde, ilk olarak psikolojik istismarın ebeveynlerin annelik ve babalık rolleri kapsamında farklılaştığı ve anılan farkın anneler yönünde değiştiği bulunmuştur. Araştırmanın diğer bulguları incelendiğinde; anneden ve babadan algılanan psikolojik istismar ve risk alma davranışı arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu; genel katılımcılarda anne ve babadan algılanan psikolojik istismar ve risk alma davranışı arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolü üstlenmediği, ancak demografik değişkenler açısından kız ergenler ile ortaokul mezunu babası olan ergenlerde, yalnızca babadan algılanan psikolojik istismar ve risk alma davranışı arasındaki ilişkide, psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolü olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular literatür ile ilişkisi çerçevesinde tartışılmış, önerilerde bulunulmuştur.

The main purpose of this study is to investigate the moderating role of psychological resilience in relationship between psychological abuse and risk taking behaviours in adolescents. However, it was aimed to investigate the effect of gender and father education level variables on the moderating role of resilience. In Istanbul, in two private and two public school 9 th grade and 10th grade students from four school total 631 students included in this study. Participants consisted of 46 % (292) female and 53. 7 % (339) male students. The ages of the students ranged between 14 and 18 and the mean of ages were 15.25 Stage of data collection determine Demographic Features Form, Risk Taking Scale, Resilience Scale (High school form) and Adult - Youth Relationship Inventory (Mother_Father Forms) are given respectively to the participants. Pearson Correlation Analyse, Spearman Correlation Analyse, t test, analyse of variance, Kruskal Wallis test, Mann Whitney U test, Wilcoxon Signed Rank test for Paired Samples and hiererchical regression analysis were used to analyse data regarding the sample. When the findings of the analysis were examined, it was found that psychological abuse differed within the scope of parents' maternal and paternal roles and the difference was changed in the direction of mothers. When the other findings of the study were examined, it was found that there was a positive and significant relationship between perceived psychological abuse and risk taking behaviour from mother and father, also in generel participants, resilience did not play a moderating role in the relationship between perceived psychological abuse and risk taking behaviour from parents, in terms of demographic variables, it was seen that resilience had a moderator role in the relatioship betwen perceived psychological abuse and risk taking behaviour only from the father. The findings were discussed in the framework of the relationship with the literatüre and recommendations were made.