Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların yeme davranışları ile anne-baba ilgi düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Araştırma, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynlerinden alınan veriler doğrultusunda, çocukların yeme davranışları ile anne-babaların ilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı özel / resmi okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden, 5-6 yaş grubu 357 çocuğun anne ve babaları oluşturmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada çocukların ve ailelerinin demografik özelliklerini belirlemek için araştırmacı tarafından hazırlanan 'Kişisel Bilgi Formu', çocukların yeme davranışlarını belirlemek için Lynda A. Archer, Peter L. Rosenbaum ve David L. Streiner (1990) tarafından geliştirilen ve Hatice Ünlü (2011) tarafından Türkçeye çevrilerek geçerlik güvenirlik çalışması yapılan 'Çocuklarda Yeme Davranışı Değerlendirme Ölçeği' kullanılmıştır. Bu ölçeğin genel cronbach alpha değerleri 0,81 dir. Çocukların anne-babalarının ilgi düzeyini belirlemek için Sucuoğlu, Özkal, Yıldız-Demirtaş ve Güzeller (2015) tarafından geliştirilen 'Çocuğa Yönelik Anne-Baba İlgisi Ölçeği' kullanılmıştır. Bu ölçeğin anne ilgi formu cronbach alpha katsayısı 0,91 ve baba ilgi formu için 0,94 tür. Verilerin analizinde: Bağımsız Gruplar T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Mann Whitney-U testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; çocuklarda yeme davranışları ile çocuğun cinsiyeti (p<.05), ailenin gelir düzeyi (p<.05), yemek yerken bir şeylerle meşgul olma (p<.01), yemeği nasıl yediği (p<.01), yemeği tüketme şekli (p<.05), ebeveynlerin sabır durumu (p<.01), ödüllendirme (p<.01) ve cezalandırma (p<.05) değişkenleri arasında anlamlı farklılaşmalar görülmektedir. Benzer şekilde çocuğa yönelik anne-baba ilgisi ile çocuğun yaşı ((p<.01), (p<.05)), devam ettiği eğitim kurumunun türü ((p<.01), (p<.05)), babanın yaşı (p<.05), anne ve babanın öğrenim durumu (p<.05), annenin çalışma durumu (p<.05), çocuğun ailedeki sırası (p<.05) ve ebeveynin medeni durumu (p<.05) değişkenleri arasında anlamlı farklılaşmalar görülmektedir. Çocuklarda Yeme Davranışı Değerlendirme Ölçeği ile Çocuğa Yönelik Anne-Baba İlgisi Ölçeği anne formu arasında 'düşük' bir ilişki olduğu bulunmuştur. Bu ilişkiye göre annelerin kontrole yönelik ilgi alt boyutu puanları ile çocukların olumlu yeme davranışları puanları arasında negatif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki görülürken (r = -,123; p<.05), olumsuz yeme davranışı puanları arasında pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki (r = ,153; p<.01) görülmektedir. Annelerin davranış geliştirmeye yönelik ilgi alt boyutundan aldıkları puanlar ile çocukların olumsuz yeme davranışı puanları arasında pozitif yönlü 'düşük' düzeyde anlamlı bir ilişki (r = ,157; p<.01) olduğu görülmektedir. Ayrıca annelerin ilgilerini geliştirmeye yönelik ilgi alt boyutundan aldıkları puanlar ile çocukların olumsuz yeme davranış alt boyutu arasında pozitif yönlü 'düşük' düzeyde anlamlı bir ilişki (r = ,201; p<.01) olduğu görülmektedir. Çocuklarda Yeme Davranışı Değerlendirme Ölçeği ile Çocuğa Yönelik Anne-Baba İlgisi Ölçeği baba formu arasında ise; sadece okula yönelik ilgi alt boyutu ile annenin yeme davranışı hakkındaki görüş ve davranış alt boyutu arasında pozitif yönlü 'düşük' düzeyde anlamlı bir ilişki (r = ,120; p<.05) olduğu görülmektedir.The research aims to examine the relationship between the eating behaviours of 5-6 years old children and the parents' child care levels with the data obtained from the parents of 5-6 years old preschool children attending preschool education institutions. The sample of the study consists of mothers and fathers of 357 children in the 5-6 age group who attend private / public preschool education institutions affiliated to the Ministry of National Education in Istanbul in the 2017-2018 academic year. In the research, relational screening method was used. The 'Personal Information Form' prepared by the researcher in order to find, children and parents' demographic characteristics and 'Children Eating Behaviour Evaluation Scale' prepared by Lynda A. Archer, Peter L. Rosenbaum, David L. Streiner (1990) and translated by Hatice Ünlü (2011) in order to find children eating behaviour used in the research. The Cronbach's Alpha values were found as 0.81. 'Mother-Father Child Care Scale' created by Sucuoğlu, Özkal, Yıldız-Demirtaş and Güzeller (2015) was used in the research in order to determine mother-father child care scale. The Cronbach's Alpha coefficient for the mother's care is 0.91 and 0.94 for the father's care. In regards to data analysis, Independent Groups T Test, The One-Way Analysis of Variance (ANOVA) and Mann Whitney-U test were used. According to the results of the research; it was found that there are significant differences in child eating behaviours with child gender(p <.05), parent's income level (p <.05), being busy with something while eating (p <.01), the way of eating (p <.01), food consumption type (p < .05), parents' patience (p <.01), rewarding (p <.01) and punishment (p <.05) . Similarly, there are significant differences in mother-father child care with child age ((P <.01), (p <.05)), type of educational institution ((p <.01), (p <.05)), age of the father (p <.05), parents' education level (p <.05), the mother's employment status (p <.05), the birth order of child in the family (p <.05) and the marital status of parent (p <.05). It is observed that there is a 'low' correlation between the Child Eating Behavior Evaluation Scale and the Mother-Father Child Care Scale. According to this relationship, while negative 'low' level correlation has found between the mothers' sub-dimension control scores and children's positive eating behavior scores (r = -,123; p <.05), it is observed that there is a positive 'low' level correlation between the mothers' sub-dimension control scores and the negative eating behavior scores, (r = ,153; p <.01). It is also observed that there is a positive 'low' level correlation (r = ,157; p <.01) between the scores of the mothers' sub-dimension care scores in behavior development and the children's negative eating behavior scores. Additionally, it is observed that there is a positive 'low' level correlation (r = ,201; p <.01) between mothers' sub-dimension in care development and children's negative sub-dimension eating behavior. Between the Child Eating Behavior Evaluation Scale and the Mother-Father Child Care Scale for the father; it is observed that there is a positive 'low' level correlation (r = ,120; p <.05) in child sub-dimension school interest with mother's sub-dimension opinion about child's eating behavior.