Multipl skleroz hastalarında apraksi değerlendirme ölçeği apraxia screen of tulia (AST) Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirliği

Abstract

Multipl Skleroz-(MS) hastalarında apraksiyi değerlendirmek için kullanılan ''Apraxia Screen of TULIA-(AST)'' anketinin Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesi, apraksi sıklığı, demografik özellikler, hastalığın şiddeti, türü, durasyonu, son atak zamanı, progresyon oranı, hastaların kognitif ve psikolojik durumları, yorgunluk seviyeleri, yaşam kaliteleri ve ağrı şiddetleri ile ilişkisini araştırmak amaçlanmaktadır. 12 sorudan oluşan ''TULIA Apraksi Skalası-(TAS)'' grup çevirisi, geri-çeviri yöntemleriyle Türkçe'ye uyarlandı. Çalışmamıza İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, Multipl Skleroz ve Miyelin Hastalıkları Biriminde 112 MS'li hasta dahil edildi. Olgular TAS, Genişletilmiş Özürlülük Durum Ölçeği-(EDSS), MS'e özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği-(MUSIQoL), Standardize Mini Mental Test-(SMMT), Yorgunluk Şiddet Ölçeği-(YŞÖ), Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği-(HDDÖ) ve McGill Melzack Ağrı Anketiyle değerlendirildi. Apraksi değerlendirilirken hastalar video kaydına alındı. Test-tekrar test güvenirliği için anket 10 katılımcıya 1 ay arayla uygulandı. İç tutarlılığı hesaplamasında Cronbach Alfa katsayısı yüksek bulunmuştur-(α=0,999). Test-tekrar testteki korelasyon değeri 1,000 bulunmuştur. Faktör analizi sonucunda toplam varyansın %52,43'ünü açıklayan bir yapı elde edilmiştir. Apraksik grubun yaş ortalaması-(50,39±10,76), nonapraksik gruptan-(40,83±10,48) yüksek bulunmuştur. Apraksik grubun durasyon ortalaması-(15,50(0,00-41,00)), nonapraksik gruptan-(11,00 (1,00-51,00)) yüksek bulunmuştur-(p=0,020). EDSS ve TAS skorları arasında negatif-(r=-0,414; p<0,001); SMMT ve TAS skorları arasında pozitif-(r=0,824; p<0,001); MusiQol ve TAS skorları arasında negatif-(r=-0,344; p<0,001); YŞÖ ve TAS skorları arasında negatif-(r=-0,586; p<0,001); HDDÖ ve TAS skorları arasında negatif-(r=-0,912; p<0,001); McGill-Melzack Ağrı anketi ve TAS skorları arasında negatif-(r=-0,836; p<0,001) doğrusal ilişkilere rastlanmıştır. Sonuç olarak TAS'ın geçerli ve güvenilir olduğu; apraksinin yaş, hastalık durasyonu, disabilite seviyesi, mental durum, yaşam kalitesi, yorgunluk, ağrı ve depresyon düzeyi ile ilişkili olduğu gözlenmiştir.

The aim of this study was to determining the validity and reliability of the Apraxia Screen of TULIA-(AST) used to evaluate apraxia in patients with multiple sclerosis-(PwMS) and investigate the relationship between the frequency of apraxia, demographic characteristics, severity of disease, type, duration, progression rate, cognitive and psychological status, fatigue levels, quality of life and severity of pain. AST consisting of 12 questions was translated into Turkish by ''group and back translation'' methods. 112 PwMS were included in Istanbul University, Istanbul Faculty of Medicine, Department of Neurology, Multiple Sclerosis and Myelin Diseases Unit. Patients were evaluated with Expanded Disability Status Scale-(EDSS), Multiple Sclerosis International Quality of Life-(MUSIQoL), Mini Mental State Examination-(MMSE), Fatigue Severity Scale-(FSS), Hamilton Depression Rating Scale-(HDRS)(HAM-D), The McGill Pain Questionnaire, AST. For the test-retest reliability, the quentionnaire was re-applied 1 month after 10 participants. Cronbach's alpha coefficient was found to be high in the internal consistency of our study-(α = 0,999). Correlation value of test-retest was found 1,000. A structure explaning 52.43% of the total variance was obtained as a result of the factor analysis. Apraxic groups' mean age-(50,39±10,76) was higher than nonapraxic groups'-(40,83±10,48). Apraxic groups' mean duration-(15,50(0,00-41,00)) was higher than nonapraxic groups'-(11,00(1,00-51,00))(p=0,020). There were negative correlation between AST, EDSS scores-(r=-0,414; p<0,001); positive correlation between AST, MMSE scores-(r=0,824; p<0,001); negative correlation between AST, MusiQol scores-(r=-0,344; p<0,001); negative correlation between AST, FSS scores-(r=-0,586; p<0,001); negative correlation between AST, HAM-D scores-(r=-0,912; p<0,001); negative correlation between AST, The McGill Pain Questionnaire scores-(r=-0,836; p<0,001). As a result, AST was found to be valid and reliable; apraxia was associated with age, duration of disease, disability level, mental status, quality of life, fatigue, pain and depression.