Bipolar bozukluğu olan hastaların bakım vericisinin duygu dışavurumunun, ruhsal hastalık inancının ve başetme biçiminin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, bipolar bozukluğu olan hastaların bakım vericisinin duygu dışavurum düzeyini, biçimini ve oranını belirlemek, duygu dışavurum düzeyini, biçimini, duygu dışavurumunun düşük ve yüksek olmasını etkileyen faktörleri değerlendirmek, bakım vericilerin duygu dışavurumu ile ruhsal hastalığa yönelik inançları ve başetme biçimleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki çalışmanın evrenini Prof. Dr. Mazhar Osman Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitm Araştırma Hastanesi erkek ve kadın akut psikiyatri servisinde 07.11.2017-07.02.2018 tarihleri arasında yatan, bipolar bozukluk tanılı hastaların birincil ilişkide olduğu 74 bakım vericisi oluşturmuştur. Çalışmaya katılan bakım vericilerden veriler; hastanın ve bakım vericinin sosyodemografik ve diğer özelliklerini içeren yarı yapılandırılmış görüşme formu, Dışa Vurulan Duygulanım Ölçeği (DDÖ), Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği (RHİÖ), Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (COPE) ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı-yüzdelik hesaplamaları, Kruskal-Wallis, Ki-Kare testi, Man Whitney U testi ve korelasyon testi kullanılmıştır. Bakım vericilerin toplam duygu dışavurum puan ortalaması 19,89± 6,76, 'aşırı duygusal düşkünlük'' alt boyut puan ortalaması 8,94±3,42, eleştirel/ düşmancıl' alt boyut puan ortalaması 8,87±4,34 olarak saptanmıştır. Bakım vericilerinin %58,1'inin duygu dışavurumu yüksek, %41,9'unun duygu dışavurumu düşük olarak bulunmuştur. Bakım vericilerin toplam duygu dışavurumu ve 'eleştirel/düşmancıl' oluş alt ölçeği ile ruhsal hastalıklara inançlar toplam puanı ve alt ölçekleri arasında orta düzeyde pozitif anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,001). Yüksek duygu dışavurum grubundaki bakım vericilerin ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeği toplam puan ortalaması ve alt ölçek puan ortalamalarının anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p≤0,002). Duygu dışavurumları düşük olanların şakaya vurma (p<0,001), plan yapma (p=0,007) baş etme biçimi, duygu dışavurumu yüksek olanların geri durma (p=0,02) ve kabullenme (p<0,001) baş etme biçimi puan ortalamalarının anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çocuğu olmayan, kardeş sayısı az olan hastaların bakım vericilerinin duygu dışavurum puanının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Eğitimi lise düzeyinde olan hastaların bakım vericilerinin ve giderlerine göre geliri daha az olan bakım vericilerin 'eleştirel/düşmancıl' oluş alt boyut puan ortalamalarında anlamlı fark saptanmıştır (p<0,05). Bakım vericinin gördüğü destek ile 'eleştirel/düşmancıl' oluş alt ölçeği arasında negatif yönde, zayıf düzeyde anlamlı ilişki belirlenmiştir (p=0,01). Hastalara ve bakım vericilere ait diğer özelliklerin duygu dışavurumun yüksek ya da düşük olmasında etkili olmadığı saptanmıştır (p<0,05). Bipolar bozukluğu olan hastaların bakım vericisinin yarıdan daha fazlasının yüksek duygu dışavurum düzeyinde olduğu sonucuna varılmıştır. Bakım vericilerin duygu dışa vurum düzeyini hastaların ve bakım vericilerinin sosyodemografik, sağlık-hastalık durumu özelliklerinden daha çok bakım vericilerin ruhsal hastalığa yönelik inançlarının ve kullandıkları bazı başetme yöntemlerinin etkilediği ortaya çıkmıştır. Bakım vericilerin ekonomik durumunun ve algıladığı desteğin de önemli olduğu görülmüştür. Anahtar kelimeler: Duygu dışavurumu, Bakım verici, Ruhsal hastalığa inanç, Başetme biçimi, Sosyal destek, Ekonomik durum.

The aim of this study was to determine the rate and form, level of emotion expression of caregiver in patients with bipolar disorder; to evaluate the factors affecting low and high emotion expression, the level and form of emotion expression; to investigate the relationship between caregivers' expression of emotion and their beliefs and coping styles. Descriptive and sectional universe of the study, Prof. Dr. Mazhar Osman Bakırköy Mental and Neurological Diseases Training and Research Hospital consisted of 74 caregivers who were hospitalized in the male and female acute psychiatry service between 07.11.2017-07.02.2018, with the primary relationship of bipolar disorder patients. Data from caregivers participating in the study; Sociodemographic and other characteristics of the patient and the caregiver were obtained through the semi-structured interview form, the Expressed Affective Scale (DDS), the Mental Beliefs Scale (MRS), and the Coping Attitude Rating Scale (COPE). Number-percentage calculations, Kruskal-Wallis, Chi-Square test, Man Whitney U test and correlation test were used to evaluate the data. Total expressed emotion scores of caregivers were found to be 19.89 ± 6.76, mean emotional sub-dimension score of 8.94 ± 3.42, and mean of critical / hostile subdimension score of 8.87 ± 4.34. It was found that 58.1% of the caregivers had high expressed emotion and 41.9% of them had low expressed emotion. A moderate positive correlation was found between the total expressed emotion and critical / hostile subscale of the caregivers and total scores and subscales of beliefs in mental illness (p<0,001). It was found that the total score average and subscale mean scores of the caregivers in the high expressed emotion group were significantly higher than the beliefs scale for mental illness (p≤0,002). It was found that the mean scores of humor (p<0,001), planning (p=0,007), coping style with low expressed emotion and distance (p=0,02), acceptance(p<0,001), coping style scores of those with high expressed emotion were significantly higher. In addition, it was found that the caregivers' expressed emotion scores were higher in patients without children and having fewer siblings. Significant differences were found in the mean scores of critical / hostile sub-dimensions of caregivers and caregivers with lower incomes compared to the caregivers and expenditures of high school students (p<0,05). A negative and weakly significant relationship was found between the caregiver's support and the critical / hostile subscale (p=0,01) Other characteristics of patients and caregivers were not effective in high or low expressed emotion. It was concluded that more than half of caregivers in patients with bipolar disorder had a high level of expressed emotion. It was found that caregivers 'level of expressed emotion was affected by the caregivers' beliefs about mental illness and some coping methods used by the caregivers rather than the sociodemographic, health-illness characteristics of the patients and caregivers. The economic situation and perceived support of caregivers was also important. Key words: Expressed emotion, Caregiver, Belief in mental illness, Coping style, Social support, Economic status