Türkiyedeki limancılık eğitimlerinin sektör ihtiyaçlarını karşılayabilirliği ve bir model önerisi

Abstract

Türkiye'de denizcilik eğitimi 1800'lü yıllarda ilk olarak gemilere zabit yetiştirmek üzere başlamıştır. Başlangıçta uygulanan ders programlarında ağırlıklı olarak güverte dersleri yer almış; liman yönetimi ve operasyonlarına ilişkin dersler ise oldukça kısıtlı kalmıştır. Küreselleşme ile birlikte ticaretin artması neticesinde Türkiye'de dış ticaret taşımalarının yarısından fazlası denizyolu ile gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Denizyolu taşımacılığının artması ile geleneksel olarak işletilen ve her türlü yüke hizmet veren limanlar, yerini belirli yük türlerine hizmet veren uzmanlaşmış limanlara bırakmıştır. 2000'li yıllarda küresel rekabetin hızla artmasıyla, limanlarda eğitimli ve iyi yetişmiş personel ihtiyacı daha çok hissedilmeye başlanmıştır. İşletmelerde eğitimli ve iyi yetişmiş personel, hizmet kalitesini olumlu yönde etkilemekte ve söz konusu etki liman işletmelerine rekabet avantajı sağlamaktadır. Günümüzde işletmeler faaliyetlerinde etkinlik ve verimlilik sağlamaya çalışmaktadır. Bir işletme faaliyetlerinde etkin ve verimli olabilmek için konusunda eğitimli personellere ihtiyaç duyar. Eğitimli ve iyi yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak için üniversitelerde ders programlarına liman işletmeciliği ve yönetimi dersleri eklenmiş, deniz işletmeciliği ve yönetimi alanında eğitimler veren bölümler açılmıştır. Limancılığın geleneksel kimlikten çıkıp modern tesisler olmaya başlaması, bilimsel bakış açısıyla olaylara yaklaşacak eğitimli personel ihtiyacı oldukça artmıştır. Ancak günümüz liman yöneticileri en büyük sıkıntılarının yetişmiş eğitimli personel bulunması olduğunu belirtmektedirler. Bu gözlem, çalışmadaki görüşme soruları içerisinde de sektör çalışanları tarafından desteklenmiştir. Bazı verimlilik ve etkinlik temelli çalışmalarda personelin etkileri incelenmiş olsa da yapılan incelemelerde sadece eğitim ve insan açısından bakış geliştirecek bir akademik çalışma ile karşılaşılmamıştır. Bununla birlikte sektörün eğitim ihtiyaçları hiçbir zaman incelenmemiş, sektör içerisinde personel bulmak ve eğitmek üzere sıkıntı yaşansa da bu konu üzerine bir akademik çalışma gerçekleştirilmemiştir. Ülkemizde insana ve eğitme verilen önemin eksikliği limancılık sektöründe de göze çarpmaktadır. Bahsi geçen sebepler, bu akademik çalışmanın yapılmasını sağlamış olup sektör profesyonellerinin ihtiyaçlarının akademisyenler ile buluşturulması amaçlanmıştır. Çalışmanın sektördeki eğitimli personel eksikliğine farklı bakış açıları da getirebilecek yeni çalışmalara ufuk açacağı beklenmektedir. Tez çalışmasında nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modeli kullanılmış olup, öncelikle liman işletmeleri ile ilgili üniversitelerdeki lisans ve önlisans programları değerlendirilecektir. Daha sonra söz konusu değerlendirme kapsamında, limancılığın son yıllardaki gelişimine bağlı olarak, sektörün eğitim ihtiyaçları incelenecektir ve bir eğitim modeli önerisi yapılacaktır. Anahtar Kelimeler: Limancılık, limancılık eğitimi, liman yönetimi, lojistik

Maritime education in Turkey started to educate officer to vessels in 1800s first. At the beginning deck courses had a place at syllabus, the courses including port management and operations had been restricted. Increasing of trade with the effect of globalization, more than half of international trade in Turkey was started to take place by maritime. The ports, being managed traditionally and served all type of goods, gave place the specialized ports that served for particular types of goods by increasing of maritime transportation. By increasing the global competitiveness rapidly in 2000s the needs of well-educated stuff started to rise. Well educated staff at enterprises effects to service quality positively and provides advantage of competiveness to ports. Nowadays enterprises try to provide effectiveness and productivity at their operations. An enterprise needs well educated stuff to be effective and productive at its operations. To provide the needs of well-educated stuff, port management courses were added to syllabus at universities, and maritime management departments was opened. For the reason of ports being modern enterprises, the needs of well-educated stuff has scientific perspective was increased highly. However, for the view of port managers the biggest problem is to find well-educated stuff. This idea has been supported by the interview of sector professionals. Although the effect of stuff has been analyzed at efficiency and productivity works, academic studies including the sight of stuff education hasn't been experienced. However sector's education needs have never been studied, in spite of having trouble to find a stuff and to educate him for the sector, academic study has never been done for that issue. Lack of the importance, given to human being and his education in our country, has been conspicuous at the port sector. The reasons mentioned above lead to this academic study and it is aimed that sector professionals' needs are going to be realized by the academicians. It is hoped that this study to expand horizon to new studies be able to bring a different perspective on the lack of well-educated stuff. Case study model, which is one of the models of the qualitative research methods, has been preferred, bachelor degree and associate degree programs at the universities related to ports will be primarily evaluated. Later on being in the scope of this evaluation, the educational needs of the port sector is going to be analyzed and an education model suggestion is going to be offered. Keywords: Logistic, ports, port education, port management