Vardiyalı çalışan hemşirelerin egzersiz yapma durumlarının ve uyku kalitesinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, İstanbul'un Avrupa yakasında hizmet veren özel bir hastanede vardiyalı sistemle çalışan hemşirelerin egzersiz davranışlarının ve uyku kalitelerine yönelik görüşlerini saptamak amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, hastanede 2017-2018 yılları arasında aktif olarak vardiyalı sistemde çalışmakta olan 150 hemşire oluşturmuş, örneklem seçimine gidilmeyerek araştırmaya katılmayı kabul eden hemşirelere uygulanmıştır (n=99). Veriler, Demografik sorular, Pittsburgh Uyku Kalitesi ve Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği Ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırma verileri, tanımlayıcı istatistikler frekans, yüzde, ortalama, standart sapma, t testi, varyans, korelasyon ve regresyon analizi değerleri ile değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan hemşirelerin, %68,7'si uyku problemi yaşamakta, %83,8', vardiyalı çalışma sisteminden dolayı mesai saatlerindeki değişimlerin uyku problemine neden olduğunu düşünmekte ve %97'si herhangi bir uyku ilacı kullanmamaktadır. Hemşirelerin %46,5'i düzenli egzersiz yapmakta, %25,3'ü sağlıklı uyku uyumakta, %60,6'sı kötü uyku kalitesine ve %14,1'i uzun dönem uyku rahatsızlığına sahip olmaktadır. Araştırma bulguları sonucunda cinsiyet, medeni durum, çocuk sahibi olma, aile yanında yaşama, mesleği isteyerek seçme, son hafta vardiya, çay kahve tüketme ve egzersiz yapma değişkenleri ile PUKİ ortalama puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Gece nöbetlerinin yaşantılarına zorluk getirdiğini belirtme, sigara kullanma, uyku problemi yaşama ve mesai saatlerindeki değişikliklerin uyku problemine neden olduğuna inanma değişkenleri ile PUKİ ortalama puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0,05). Hemşirelerin cinsiyet değişkeni ile Egzersiz Yarar/Engel Ölçeğinden elde edilen ortalama puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Katılımcıların medeni durumları, mesleği isteyerek seçme durumu, uyku problemi yaşama durumu, gece nöbetleri yaşantısı zorluk getirme durumu, çocuk sahibi olma durumu, aile yanında yaşama durumu ve mesai saatlerindeki değişikliklerin uyku problemlerine neden olma durumu ile Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği ve alt ölçekleri ile anlamlı farklılık saptanmıştır. Katılımcıların yaşları ile 'Egzersiz Yarar Toplam Puanı' arasında istatistiksel olarak %95 güven düzeyinde anlamlı bulunmamıştır (r = -0,106, p>0,05). Meslekte çalışma yılı ve kurumda çalışma yılı ile 'Egzersiz Yarar Toplam Puanı' arasında negatif yönlü ve zayıf bir ilişki bulunmaktadır ve bu ilişki istatistiksel olarak %95 güven düzeyinde anlamlı bulunmuştur (r=-0,198, p<0,05; r = -0,209, p<0,05). Katılımcıların yaşları, çalışma yılı ve bu hastanede çalışma yılı ile 'Egzersiz Engel Toplam Puanı' arasında %95 güven düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (r = 0,029, p>0,05) PUKİ gruplarına göre katılımcıların ortalama 'Egzersiz Yarar' ve 'Egzersiz Engel' puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Farklı değişkenler eklenerek çalışmanın üniversite hastanesi ve özel hastanelerde çalışan hemşirelerde tekrarlanması önerilmektedir. Hemşireler uykularının kaliteli olmadıklarının farkındadır. Bu sebepten dolayı uykuya etki gösterebilecek sigara içme, sağlıklı beslenme, ortamı olumsuz algılama ve doğru egzersiz yapma zamanları konusunda bilinçlendirilmeli ve buna yönelik eğitimler verilmelidir. Anahtar Kelimeler: Hemşire, Egzersiz davranışları, Uyku kalitesi, PUKİ, Egzersiz Yarar/Engel ölçeği,THE INVESTIGATION OF EXERCISE STATUS AND THE QUALITY OF SLEEP OF NURSES WHO WORKS IN SHIFT This study was descriptively carried out to determine the exercise behaviors and opinions about sleep quality of nurses working in shifts at a private hospital on the European side of Istanbul. 150 nurses working actively in the shift system at the hospital between 2017 and 2018 constituted the target population of the study, whose sample consisted of 99 nurses identified with simple random sampling method and 5%acceptable error. Data were acquired with the Personal Information Form, Pittsburgh Sleep Quality and Exercise Benefit / Barrier Scale. The data of the study were evaluated with descriptive statistics frequency, percentage, mean, standard deviation, t test, variance, correlation, and regression analysis values. Of the nurses participating in the study, 68.7%experience sleep problems, 83.8%think that changes in working hours due to the shift work system caused sleep problems, and 97%do not use any sleep medicine. 46.5%of the nurses exercise regularly, 25.3%sleep well, 60.6%have poor sleep quality, and 14.1%have long term sleep disturbances. As a result of the research findings, there was no statistically significant difference between the variables of gender, marital status, having children, homestay, voluntary choice of profession, last week shift, tea-coffee consumption and exercise, and PUKI mean scores (p> 0,05). A statistically significant difference was found between the PUKI mean scores and the variances that indicate night duties lead to difficulties in their life, smoking, experiencing sleeping problems and a belief that changes in working hours cause sleep problems (p <0,05). There was no statistically significant difference between the gender variables of the nurses and the average scores obtained from the Exercise Benefit / Barrier Scale (p> 0,05). Significant difference was detected between the marital status of the participants, the state of voluntary choice of profession, the state of experiencing sleeping problem, the state of bringing difficulties in night duties' experience, the state of having a child, the state of homestay and the state of having sleep problems due to the changes in working hours and Exercise Benefit / Barrier Scale and subscales. There was no statistical significance between the age of the participants and the 'Benefit Total Score' at the 95%confidence level (r = -0,106, p> 0,05). There is a negative and weak correlation between working year in profession and working year at the institution and the 'Benefit Total Score' and this relationship was statistically significant at 95%confidence level (r = -0,198, p <0,05, r = -0,209, p <0.05). There was no statistically significant relationship between the participants' age, seniority and hospital seniority and 'Barrier Total Score' at 95%confidence level (r = 0,029, p> 0,05). According to the PUKI groups, there was no statistically significant difference between the average 'Benefit' and 'Barrier' scores of the participants. This is recommended that the research should be repeated on the nurses who are working in the university and private hospitals with adding different variables. The nurses are aware of that their sleep has not quality enough. For this reason, the nurses should be advised and trained on the effect of sleep on smoking, having health food, misjudging the enviroment and correct exercises. Key Words: Nurse, Exercise behaviors, Sleep quality, PUKI, Exercise Benefit / Barrier scale.