Sualtı patlatmalarından kaynaklı titreşimlerin derinliğe bağlı değişkenliğinin incelenmesi

Abstract

Dünyada özellikle son 50 yılda gelişmeye başlayan sualtı patlatma teknolojisi insani bir takım gerekler ve zorunluluklar nedeniyle ilerleme göstermeye başlamıştır. Fakat ülkemizde hem askeri personel haricinde yetişmiş personel olmaması hem de ilgili kanuni mevzuatlarda bir düzenleme bulunmaması nedeniyle gelişme sürecinin zaman alacağı görülmektedir. Bu nedenle sualtı patlamalarının olmazsa olmaz şart olduğu durumlarda karşılaşılması muhtemel çevresel sorunlardan biri olan titreşim faktörü üzerinde yoğunlaşarak Beykoz ilçesi, Riva Köyü, Soğanadası mevkiinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı, Sualtı Savunma Grup Komutanlığı'nın seçkin personeli tarafından icra edilen eğitimlerde yapılan 16 adet patlatmada 64 adet titreşim kaydı elde edilmiştir. Bu tez kapsamında; Lüleci (2014)'nin çalışması incelenmiş olup icra edilen sualtı titreşim ölçümlerinin hava muhalefeti ve dalgıç personel eksikliği sebebiyle 0-1 metre derinlikler arasında sınırlı kaldığı tespit edilerek titreşim ölçümlerinin farklı derinliklerde de alınabilmesi maksadıyla uygun hava koşulunun ve yeterli dalgıç personel sayısının sağlanması beklenmiş ve önceden belirlenen modele uygun olarak 0-4 metre derinliklerde titreşim ölçüm değerleri alınmıştır. Her bir patlatmada kullanılan patlayıcı madde miktarlarına ve derinliklere bağlı olarak oluşan ölçekli mesafe (SD) ile titreşim kayıtları ilişkilendirilerek çalışma yapılan bölgenin jeolojisine özgü olan arazi iletim katsayısı (K) ve jeolojik katsayısına (β) ulaşılmıştır. Çalışmada, hem karada hem de sualtında yapılan patlatmalarda karşılaşılan konularla ilgili literatür taraması yapılmıştır. Delme patlatmanın önemi, patlatmadan kaynaklı çevresel sorunlar ve özellikle sualtı patlatmalarının fiziksel özellikleri derlenerek 2. bölümde sunulmuştur. Bölüm 3 te kullanılan malzeme ve yöntemler açıklanmıştır. Çalışma yapılan bölge ile ilgili bilgiler, titreşim ölçümleri ve istatiksel değerlendirilmesi Bölüm 4 te verilmiştir. Bölüm 5 te elde edilen sonuçlar tartışılmıştır.

The underwater demolition technology improvement that especially gained way in last 50 years, this process accelerated due to some humanitarian needs and obligations. Given that there is no other trained personnel other than military professionals and gaps in the legal system, for our country it seems that it will take a longer time for this process to develop. For this reason, a special concentration has been dedicated to 'vibration' within this thesis, which is apparantly an inevitable outcome that effects the environment during underwater demolitions. 64 vibration results have been recorded during 16 underwater explosions that had been conducted by the Underwater Defense Group Command's elite personel, within the boundries of their Naval facility, located in Riva, Beykoz, İSTANBUL. (Lüleci, 2014) practise had researched and it had seen that due to the bad weather conditions and lack of SCUBA divers only 0-1 meter depth vibration results can recorded. In this thesis; right weather conditions waited and enough SCUBA divers joined the practise so we can recorded vibration results between 0-4 meters with a model determined before Regarding the depth and the amount of explosive used at every explosion, derieved 'scaled distance (SD)' has been related to the geological conductive coefficient (K) thus obtaining the Geological coefficient (β). During the practices, a whole scan for ground and underwater demolition terminology has been conducted. The importance of penetrative demolition, shatering mechanizm of demolition, environmental problems caused by the demolitions and especially the physycal spesifications of underwater demolitions has been compiled at Chapter 2. Used materiel and technics are explained at Chapter 3. Regional information of the practice, vibration measurements-evaluation and the Risk Analysis according to the obtained data is given at Chapter 4. All outputs are discussed at Chapter 5.