Evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin toplumsal cinsiyet rolleri ile cinsel yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Bu araştırma, evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin toplumsal cinsiyet rolleri ile cinsel yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma tanımlayıcı nitelikte olup Temmuz 2021-Haziran 2022 tarihleri arasında Pendik İlçe Sağlık Müdürlüğüne bağlı Fevzi Çakmak Mahallesinde Aile Sağlığı Merkezlerinden birinde kayıtlı olan 385 evli kadın ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Cinsel Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistiksel analizler, güvenilirlik analizi, normal dağılım analizi, t-testi, ANOVA analizi, pearson korelasyon analizi ve Hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda aile planlaması yöntemi kullanma durumu ve cinsel yaşam kalitesi ölçek puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (t=-17,232; p=0,000). Bunun yanında, aile planlaması yöntemi kullanıyor olmanın toplumsal cinsiyet rolü üzerine negatif yönde ve anlamlı bir etkisi olduğu ve aile planlaması yöntemi kullanıyor olmanın %14,5 oranında toplumsal cinsiyet rolünü etkilediği bulunmuştur (β=-0,145; p<0,017). Kullanılan aile planlaması yöntemleri ile toplumsal cinsiyet rolleri ve cinsel yaşam kalitesi arasındaki ilişkiler incelendiğinde; toplumsal cinsiyet rolleri ile tüpligasyon yöntemi arasında (r=-0,127; p<0,05) ve cinsel yaşam kalitesi ile doğum kontrol hapı kullanma durumu arasında (r=-0,120; p<0,05) negatif ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan cinsel yaşam kalitesi ölçeği ile toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeği arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır (r=-0.143, p<0.05). Aile planlaması yöntem kullanımının ve kullanılan yöntemlerin kadınların toplumsal cinsiyet rolleri ile cinsel yaşam kalitesi üzerine önemli bir etkisi olduğu görülmektedir. Aile planlaması danışmanlığı sırasında kadınların cinsel yaşam kalitesi ve toplumsal cinsiyet rollerinin de dikkate alınarak bilgilendirme yapılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Aile Planlaması Yöntemleri, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Cinsel Yaşam KalitesiThis study was conducted to examine the effects of family planning method used by married women on gender roles and sexual quality of life. The research is descriptive and was conducted with 385 married women registered in one of the Family Health Centers in Fevzi Çakmak District of Pendik District Health Directorate between July 2021 and June 2022. Research data were obtained with Personal Information Form, Sexual Life Quality Scale-Women and Gender Roles Attitude Scale. Descriptive statistical analyzes, reliability analysis, normal distribution analysis, t-test, ANOVA analysis, pearson correlation analysis and hierarchical regression analysis were used in the evaluation of the data. As a result of the research, a statistically significant difference was found between the use of family planning method and the sexual quality of life scale score (t=-17.232; p=0.000). In addition, it was found that using a family planning method has a negative and significant effect on gender role, and using a family planning method has a 14.5% effect on gender role. (β=-0.145; p<0.017). When the relationships between family planning methods used and gender roles and sexual life quality are examined; It was determined that there was a negative and significant relationship between gender roles and tubal ligation method (r=-0.127; p<0.05), and between sexual life quality and pill use (r=-0.120; p<0.05). It was determined that there was a statistically significant and negative relationship between the sexual life quality scale used in the study and the gender roles attitude scale (r=-0.143, p<0.05). It is seen that the use of family planning methods and the methods used have a significant impact on women's gender roles and sexual life quality. During family planning counseling, it is recommended that women be informed about their sexual life quality and gender roles. Keywords: Family Planning Methods, Gender Roles, Sexual Life Quality.