Yetişkin Bireylerde Stres Faktörü ve Uyku Kalitesinin Sağlıklı Beslenme Tutumlarına Yönelik Etkilerinin Değerlendirilmesi

Abstract

Yaşam koşullarının değişmesi sonucu bireylerde dengesiz ve sağlıksız beslenme artmış, bu durum kronik hastalıklar, obezite ve uyku problemlerinin oluşmasına sebep olmuştur. Gün içinde yaşanan duygu değişimlerinin bireylerin yeme davranışını etkilediği ve bireyde yeme davranışının kişinin duygu durumuna göre değiştiğini gösterir. Bu araştırma 18-65 yaş arası bireylerde stres faktörü ve uyku kalitesinin sağlıklı beslenme tutumlarına yönelik etkilerinin değerlendirilmesi amacıyla Çanakkale ilinde yaşayan %63,5'si (247) kadın ve %36,5'si (142) erkek olmak üzere toplam 389 yetişkin bireyle tanımlayıcı kesitsel tipte bir araştırma olarak yürütülmüştür. Bireylerin sosyodemografik özellikleri, stres, uyku kalitesi, sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarını sorgulayan anket formu ile veriler toplanmıştır. Katılımcıların 247'si (%63,5) kadın ve 142'si (%36,5) erkektir. Katılımcıların cinsiyete göre BKİ ortalamaları incelendiğinde anlamlı farkın olduğu, erkeklerin BKİ ortalamasının, kadınlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır (t = -6,283; p=0,000, p<0,05). Sağlıklı beslenme eğitim/bilgilendirme alma durumuna göre ölçeklerden alınan puanlar incelendiğinde ASÖ (t = -1,076; p>0,05), UŞUKTÖ alt boyutlarından olan Uykuya Dalma Sorunları (t = -1,114; p>0,05), Uyanma Sorunları (t = ,317; p>0,05) ve UŞUKTÖ (t = -,645; p>0,05) puan ortalamasının sağlıklı beslenme eğitim/bilgilendirme alma durumu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık göstermediği belirlenmiştir. Regresyon analizi bulguları stresin, sağlıklı beslenme tutumlarının anlamlı birer yordayıcısı olduğunu göstermektedir (F(1, 389) = 31.95, p<0,05). Sonuç olarak yetişkin bireylerde stres faktörü ve uyku kalitesinin beslenme tutumlarına etkisi konusunda yapılan bu çalışmada bize stres faktörünün dikkat, bellek ve duygu durum bozukluklarına bağlı olarak bireylerin çalışma, sosyal ve ekonomik hayatlarını ile genel sağlık ve mental durumlarını da etkilediğini göstermiştir.As a result of changing living conditions, unbalanced and unhealthy nutrition has increased in individuals, which has led to chronic diseases, obesity and sleep problems. Changes in emotions experienced during the day affect the eating behavior of individuals. This situation indicates that the eating behavior of the individual changes according to the emotional state of the person. This research was conducted in order to evaluate the effects of stress factor and sleep quality on healthy eating attitudes in individuals between the ages of 18-65 Dec. The research is descriptive cross-sectional type. The universe of the research was formed by adult individuals located in Çanakkale province. 389 people who were approved to participate in the research were included in the sample and the necessary permits were obtained for conducting the research. Data were collected with a questionnaire form questioning individuals' sociodemographic characteristics, stress, sleep quality, and attitudes towards healthy eating. 247 of the participants (63.5%) were women and 142 (36.5%) were men. When the average BMI of the participants according to gender was examined, it was found that there was a significant difference, and the average BMI of men was statistically significantly higher than that of women (t = -6,283; p=0,000, p<0,05). When the scores obtained from the scales according to the status of receiving healthy nutrition education/information were examined, ASÖ (t = -1,076; p>0,05), Problems Falling Asleep (t = -1,114; p>0,05), Problems Waking Up (t = ,317; p>0,05) and UŞUKTO (t = -,645; p>0,05) It was determined that the average score did not differ at a statistically significant level according to the healthy nutrition education/information intake status variable. The results of regression analysis show that stress is a significant predictor of healthy eating attitudes (F(1, 389) = 31.95, p<0,05).