Liderlik tarzları ile örgütsel tükenmişlik ilişkisinde kuşakların etkileri üzerine bir araştırma

Abstract

Günümüzde küreselleşmeyle birlikte teknolojinin gelişmesi beraberinde rekabet koşullarını artırmış ve bu durum çalışma koşullarına da yansımıştır. Bu yansımalar, psikolojik ve fiziksel yönden etkilenen farklı kuşaklara mensup iş görenlerde farklı düzeylerde tükenmişliğe neden olabilmektedir. Örgütlerde önemli bir rol oynayan liderlerin; farklı kuşak türlerinden olan iş görenlerin ihtiyaçlarını karşılaması ve onların yaşadığı tükenmişliği engellemeleri iş performanslarını ve işe olan bağlılıklarını arttırıcı yönde etki gösterebilecektir. Çalışmanın temel amacı, liderlik tarzları ve tükenmişlik ilişkisinde kuşakların etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye'de çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerde çalışmakta olan 408 katılımcıdan Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği (MLQ-5X) ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MBI) kullanılarak anket yöntemi uygulanarak veri toplanmıştır. Anket sonucunda toplanan veriler SPSS 20.0 (Statistical Package for Social Sciences) programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada katılımcıların demografik özelliklerini tespit etmek amacıyla frekans analizi yapılmış ve sonrasında değişken sayısını azaltarak elde edilen verilerin açıklanması ve kavramların hangi boyutlar altında açıklandığını görmek için faktör analizi uygulanarak ölçek maddelerinin tutarlılığını ölçmek için güvenilirlik analizi yapılmıştır. Bağımlı değişkenlerin demografik bağlamda farklılık gösterip göstermediğini ölçmek amacıyla fark analizleri (ANOVA ve Bağımsız T Testi), liderlik tarzları ve tükenmişlik ile kuşak değişkenleri arasındaki ilişkinin derecesini ve yönünü test etmek için korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Faktör analizi sonucunda liderlik tarzları aktif ve pasif olarak ikiye, tükenmişlik ise duygusal tükenme, duyarsızlaşma olarak üçe ayrılmış, aktif liderliğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutunu negatif yönde etkilediği, pasif liderliğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutunu pozitif yönde etkilediği bulgulanmıştır. Kuşakların, aktif liderlik tarzı ile birlikte duygusal tükenme ve duyarsızlaşmayı negatif yönde etkilediği, kişisel başarı hissi üzerinde bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.

Today, the increase in competition conditions has led to some problems in working life. One of the important problems can be seen as burnout syndrome. In environments where various generations work together, the level of burnout can also be different. It can be seen that the leader, who can show the ability to prevent and control the burnout syndrome, undertakes an important task. The main purpose of the study is to examine the effect of generations on the relationship between leadership styles and burnout. For this purpose, data were collected from 408 participants working in businesses operating in various sectors in Turkey, using the Multi-Factor Leadership Scale (MLQ-5X) and Maslach Burnout Scale (MBI) by applying the survey method. The data collected as a result of the survey were analyzed with the SPSS 20.0 (Statistical Package for Social Sciences) program. In the study, frequency analysis was performed to determine the demographic characteristics of the participants, and then, factor analysis was applied to explain the data obtained by reducing the number of variables and to see under which dimensions the concepts were explained, and reliability analysis was performed to measure the consistency of the scale items. Difference analyzes (ANOVA and Independent T Test) were used to measure whether the dependent variables differed in the demographic context, correlation and regression analyzes were applied to test the degree and direction of the relationship between leadership styles and burnout and generational variables. As a result of the factor analysis, leadership styles were divided into two as active and passive, and burnout was divided into three as emotional exhaustion and depersonalization. It has been determined that the generations negatively affect emotional exhaustion and depersonalization together with the active leadership style, and it has no effect on the sense of personal achievement.