10-14 yaşları arasındaki üstün zekâya sahip çocukların etiketlenme durumunun benlik saygısına ve empati düzeyine etkisi

Abstract

Bu araştırmada, 10-14 yaşları arasındaki üstün zekâya sahip çocukların etiketlenme durumlarının, benlik saygılarına ve empati düzeylerine etkisini bazı demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın evreni, 2016-2017 eğitim öğretim yılında İstanbul'da Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Bilim ve Sanat Merkezleri ile üstün zekâlı çocukların eğitimini destekleyen sivil toplum kuruluşlarında özel eğitim alan 10 ve 14 yaş aralığındaki çocuklardan oluşmaktadır. 154 kız ve 212 erkek olmak üzere toplam 366 üstün zekâlı çocuk araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak; Coopersmith Özsaygı Envanteri, Üstün Zekâ Etiket Etkileri Ölçeği, KA-Sİ Ergenler İçin Empatik Eğilim Ölçeği ile araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada; betimsel analizler, Bağımsız Gruplar T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Mann Whitney-U Testi, Pearson Çarpım Moment Korelasyon analizi ile gerçekleştirilmiştir. Etiket algısı düzeylerinin, benlik saygısını ve empati eğilimini yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen veriler 'SPSS for Windows 16.0' programında çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, üstün zekâlı çocukların etiketlenme durumlarının benlik saygıları ve empati eğilimlerini yordama gücü düşük düzeyde anlamlı bulunmuştur. Cinsiyet, sınıf düzeyi, anne öğrenim durumu, baba öğrenim durumuna göre etiketlenme durumu ve alt boyutları düzeylerinin farklılaştığı saptanmıştır. Üstün zekâlı çocukların etiketlenme durumu incelendiğinde; ailenin birliktelik durumu, kardeş sırası, kardeş sayısı, okul türü, özel eğitim alma durumu, okul dışı etkinliklere katılma durumu değişkenlerinde anlamlı farklılık saptanmamıştır. Öte yandan, cinsiyet, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, anne öğrenim durumu, baba öğrenim durumu, baba çalışma durumu ve okul dışı etkinlikleri değişkenlerine göre benlik saygısı ve alt boyutları düzeylerinin anlamlı farklılaştığı tespit edilmiştir. Kardeş sırası, baba çalışma durumu, okul türü, özel eğitim alma durumu bağımsız değişkenlerine göre incelendiğinde ise benlik saygısı ve alt boyutları düzeylerinde anlamlı bir farklılaşma tespit edilmiştir. Bununla birlikte, cinsiyet, sınıf düzeyi, anne öğrenim durumu, özel eğitim alma durumu ve okul dışı etkinliklerine göre empati eğilimi ve alt boyutlarında anlamlı farklılaşıma saptanmıştır. Ailenin birliktelik durumu, kardeş sırası, kardeş sayısı, baba öğrenim durumu, annenin çalışma durumu, baba çalışma durumu ve okul türü bağımsız değişkenlerine göre incelendiğinde ise anlamlı bir farklılaşmaya rastlanmamıştır.This study, it was investigated whether children with superior intelligence ages 10-14 varied according to some demographic characteristics, their labeling status, their self-esteem and their empathy levels. The universe of the research consists of children between the ages of 10 and 14 who received special education in the Science and Art Centers affiliated to the Ministry of National Education in Istanbul in 2016-2017 educational year and non-governmental organizations supporting the education of gifted children. A total of 366 gifted children, 154 female and 212 male, constitute the sample of the research. As a survey tool; Coopersmith Self-Esteem Inventory, Gifted Intelligence Label Effects Scale, Empathy Tendency Scale for KA-SI Adolescents and Personal Information Form prepared by the researcher. In the study; Descriptive analyzes, Independent Groups T-Test, One-way ANOVA, Mann Whitney-U Test, Pearson Product Moment Correlation analysis. A simple linear regression analysis was performed to determine whether labeling levels predicted self-esteem and empathy bias. The obtained data was analyzed in 'SPSS for Windows 16.0' program. According to research findings, self-esteem of labeling situations of gifted children and empathy tendency were found to be meaningless at low level. Gender, grade level, education level of mother, status of labeling according to father 's education status and sub dimensions were found to be different. It has been determined that the variables such as cohabitation status, sibling rank, sibling number, school type of special education, and participation in extracurricular activities do not reveal any significant difference in the labeling of gifted children. On the other hand, it was found that the levels of self - esteem and sub - dimensions differed significantly according to gender, grade level, number of siblings, mother education status, father education status, father study status and out - of - school activities variables. When siblings were examined according to independent variables such as father's working status, school type, and special education status, a significant difference was found in the level of self-esteem and sub-dimensions. However, according to gender, grade level, mother education status, special education status and out-of-school activities, empathy tendency and sub-dimensions were significantly different. There was no significant difference when the family status of the family, sibling order, sibling number, father education status, mother 's working status, father' s working status and school type were examined independently.