AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI HASTANELERİ VE AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZLERİNİN ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Kaynakların kıtlığı ekonominin bir gerçeği olarak kaynak dağıtımı kararlarının verilmesi yanındaaynı zamanda mevcut kaynakların etkin kullanımını da gerektirmektedir. Bu yönüyle Türkiye’de sonyıllarda ağız ve diş sağlığı hizmeti sunan kurumların mevcut talebi karşılamada yetersiz olması,kaynakların bu kurumların niceliğini artırmaya yönelik olarak tahsis edilmesi ile sonuçlanmaktadır. Bubağlamda uzun vadede yeni kaynak tahsisi ile sağlanacak faydanın yanı sıra, kısa vadede mevcutkaynakların ne ölçüde etkin kullanıldığı değerlendirilerek fayda sağlamakta mümkündür. Bu bakışlaaraştırmada Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Sağlık Bakanlığı’na bağlı ağız ve dişsağlığı merkezleri (ADSM) ile ağız ve diş sağlığı hastanelerinin (ADSH) etkinlikleri değerlendirilmiştir.Belirtilen sağlık tesislerinin etkinlik değerlendirilmesinde parametrik olmayan bir yöntem olan VeriZarflama Analizi (VZA) kullanılmıştır. Analizde girdi değişkeni olarak diş üniti sayısı, toplam diş hekimisayısı ve diğer sağlık hizmetleri personeli sayısı; çıktı değişkeni olarak poliklinik (muayene) sayısı, dişçekimi sayısı, cerrahi müdahale sayısı, kanal (endodontik) ve dolgu (konservatif) tedavi sayısı ve toplamprotez sayısı belirlenmiştir. Ölçeğe göre sabit getiri ve ölçeğe göre değişken getiri varsayımları altındayapılan analiz sonucunda 36 sağlık tesisinden 23’ünün (%63,9) teknik etkin, 13’ünün (%36,1) toplametkin ve 14’ünün (38,9) ölçek etkin olduğu saptanmıştır. Analizde sağlık tesislerinin özellikle tekniketkinlik skoru ortalaması (0,937) oldukça yüksek bulunmakla birlikte, teknik etkin olmadığı saptanansağlık tesislerinin etkin olabilmesi için referans grubu belirlenerek etkinlik hedefleri oluşturulmuştur.