İklimlendirme sektöründe çeviklik kriterleri ve TOPSİS yöntemi kullanılarak tedarikçi seçimi uygulaması

Abstract

Son yıllarda değişen müşteri beklentileri, belirsizliği ve baskısı artan çevresel koşulların etkisi ve maliyet merkezli rekabet koşullarının gölgesinde varlığını sürdürmek isteyen şirketlerin, iş yapış şekillerinde klasik yöntemlerin dışına çıkılması gerekliliği sıkça ifade edilmektedir. Müşteriyi odağına koyup, şartlar ne olursa olsun beklentilerini karşılamayı önceliğinde tutan ve mevzu bahis beklentileri karşılamak için gerekli aksiyonları çevik şekilde alarak, müşterileri ile arasındaki mesafeyi azaltan şirketlerin (Amazon, Google, Apple vb.) diğerlerine oranla daha hızlı büyüdükleri gözlenmektedir. Bu çalışmada, belirsizlikler karşısında değişiklikliklere hızlı yanıt verebilme kabiliyeti olarak tanımlanan çeviklik kavramının bileşenleri tabanlı tedarikçi değerlendirme uygulaması ile tedarik zinciri rekabetinin önemli bir boyutu olan kritik tedarikçi seçim süreci akademik açıdan ele alınmıştır. Araştırmanın uygulaması iklimlendirme sektöründe yapılmış olup, bu çalışma ile global bir firmanın yurdışındaki bir üretim tesisinden, Sakarya ilindeki diğer üretim tesisine ürün transferi sürecinde, ilgili ürüne ait metal işlem ve plastik enjeksiyon parçalarının yurt içinde üretimi için uygun tedarikçi seçimine ışık tutulmuştur. Tedarikçiler, ilk olarak Sharifi ve Zhang tarafından 1999 yılında yayınlanan Örgütsel Çeviklik Modeli'nin bir parçası olan çeviklik yetenekleri ve alt kriterleri baz alınarak, uzman ekip tarafından 5'li Likert ölçeğine göre değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonuçları çok kriterleri karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSIS yöntemi ile analiz edilerek, metal işlem ve plastik enjeksiyon parça tedarikçilerinin çeviklik performansları ayrı ayrı çıkarılmış ve eşzamanlı olarak proje için uygun alternatifler önerilerek, kritik tedarikçi seçimine girdi sağlanmıştır. Çalışmanın bir diğer faydalı çıktısı da, çeviklik yetenekleri baz alınarak değerlendirilen tedarikçilerin, geliştirilmesi gereken yönlerinin tespit edilmesi ve bu yönlerin tedarikçilere geri besleme olarak verilmesi olmuştur.

In recent years, Companies which want to survive in the shade of changing customer expectations, enviromental conditions that has increasing uncertainity and pressure and competition conditions at the center of cost, commonly refering that, they should get out of routins about classic methods of working. It is seen that companies (like Amazon, Google, Apple etc...) which are putting the customer in the center, no matter what, prioritize customer's expectation and not hesitating to get agile actions for theese expectations, are growing much faster than the others. In this study, 'supplier evaluation exercise' based on agility components which has ability about responsing quickly against changes and uncertainity and 'critical supplier choosing process exercise' which is important part of supply chain competition, is considered under academic approach. Exercise has done on air-conditioning sector, in a global company. In the study, one product's sheet metal forming and plastic injection parts' (parts which is currently coming from abraod to Sakarya) available domestic suppliers selection is considered. Selection is done based on 'agility talents and sub-criterias' (Agility Talents is part of 'Organisational Agility Model', firstly published on 1999, by Sharifi and Zhang) according with ' Likert Scale with 5 scored' done by specialists. Evaluation results is analysed with 'TOPSIS' which is one of the multi criteria decision making method. Agility performance of sheet metal forming and plastic injection suppliers are defined seperately. The input was provided for critical supplier selection at the same time via suggesting available suppliers for the project. Another useful outcome of the study was to identify the improvement points of the suppliers that were evaluated based on their agility capabilities and to give them as feedback to the suppliers.