Türkiye'de enginar tüketim tercihleri ve sağlıklı beslenme algısının enginar tüketim sıklığı üzerine etkileri

Abstract

Bu tez çalışmasında Türkiye genelinde katılımcıların enginar tüketim davranışları, sağlıklı beslenme algıları ve bu verilerin enginar tüketim sıklığına olan etkileri irdelenmiştir. Katılımcılar enginar tüketim anketinde demografik yapılarını, enginar farkındalıklarını, enginar pişirme, tüketim şekli ve tercihleri ile birlikte, sağlıklı beslenme algılarını ve enginarın sağlığa faydalarını değerlendiren 30 soruya yanıt vermişlerdir. Katılımcı sayısı 1171'dir. Bu örneklem rakamı %95 güven aralığı ve %3 hata payına göre 100 milyon kişi için örnek hacmi olan 1067'den fazladır. Bu soruların bir kısmı Likert ölçeğine göre, bir kısmı birden çok seçenek işaretleyebilecekleri, bir kısmı da açık uçlu soru formatında hazırlanmıştır. Değerlendirme bilgisayar ortamında bir anket programı üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bunun yanı sıra kendisi de enginar yetiştiricisi olan Urla Ziraat Odası Başkan Vekili ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeden ve yapılandırılmamış saha gözlem çalışması olarak Urla Uluslararası Enginar Festival ziyaretlerinden de yararlanılmıştır. Enginar Tüketim sıklığı ile demografik özellikler arasında yapılan korelasyon analizlerinde Pearson Korelasyon analizi uygulanmıştır. Enginar Tüketim sıklığı ile Demografik Özellikler ve bazı enginar tüketimi ile ilgili kategorik yanıtlar içeren değişkenlerin karşılaştırılması Khi-kare analizi ile test edilmiştir. Katılımcıların %14'ü enginarı hiç tüketmezken; %24,9'u çok az tükettiğini belirtmiştir. Enginar en çok taze olarak tüketilmektedir (%86,6) . Katılımcıların % 77,7'si enginarı zeytinyağlı yemek olarak pişirmektedir. Enginarın sadece çanağını tüketen katılımcılar %60,2'dir. Katılımcıların %26,8'i enginarın herhangi bir faydasını bilmemektedir. Bilinen faydaların ilk sırasını %39,5 ile 'Karaciğere faydalı' seçeneği almıştır. Eğitim ve gelir artışının enginar tüketim sıklığı ile anlamlı bir ilişkisi vardır. Kadınların, evlilerin ve çocukluların enginar tüketim sıklığı daha yüksektir. Enginarı zeytinyağlı tüketmeyi tercih edenler, taze ve dondurulmuş olarak tüketenler; sap, yaprak ve çanağını birlikte tüketenler de enginarı sık tüketen gruptadırlar. Enginar yetiştirilen bölgelerde büyümek, enginara kolay ulaşılabilir yerlerde yaşamak ve ailedeki tüketimin varlığı, enginar tüketimini artırır. Sağlık durumu, fiziksel aktivite seviyesi ve enginarın bilinen faydaları ile enginarın tüketimi arasında kesinlikle anlamlı bir ilişki vardır. Sadece Beden Kitle İndeksine bakıldığında enginar tüketim sıklığı ile arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

In this thesis, the artichoke consumption preferences and healthy nutrition perception of the participants and the impact of these data on the artichoke consumption frequency have been examined Turkey wise. In the artichoke consumption survey, the participants answered 30 questions evaluating their demographical structure, awareness about artichoke, preferences regarding the way they cook, the way they consume as well as the healthy nutrition perception and health benefits of artichoke. The number of the participants is 1171. This sampling number is higher than 1067 which is the sample size for a universe of 100million with 95% of confidence interval and 3% tolerance. Some of the questions were prepared according to Likert scale, while some offered multiple choices and some were open-ended. The evaluation was made in a survey programme on the net. Besides, the outcome of a semi-structured in-depth interview performed with Deputy Chairman of Urla Agricultural Chamber and of a visit to International Urla Artichoke Fest as unstructured field observation were used. In correlation analysis between artichoke consumption frequency and the demographical properties and for some classified answers, Pearson Correlation Analysis or Chi-Square Analysis were applied. While 14% of the participants never consume artichoke, 24,9% consume a little. Artichoke is mostly consumed fresh: 86,6% and 77,7% of the participants prefer to serve the artichoke as a dish cooked with olive oil. 60,2% of the participants consume only the heart of the artichoke. 26,8% of the participants are not aware of any health benefits of artichoke. Among the known benefits of the artichoke first comes the choice: 'Good for Liver' There is a meaningful relation between higher education and income level and artichoke consumption frequency. Women, the married and the families with children have higher consumption frequency. The ones who prefer olive oiled dishes, who consume artichoke as fresh or frozen, who consume the all of the parts of the vegetable have also higher consumption frequency. To be grown up close to the artichoke harvested areas, to live in areas with easy access to artichoke and in families where artichoke is consumed, also increase the consumption frequency. Health condition, physical activity level and knowing health benefits of artichoke have absolutely meaningful relation with the artichoke consumption. The only exceptance exists in the relation of BMI and the consumption frequency- that is- there is no meaningful relation in between.