THE ROLE OF LEADER-MEMBER INTERACTION REGARDING THE EFFECT OF TRUST IN MANAGER ON MOTIVATION OF THE STAFF: AN APPLIED EXAMPLE WITH DIFFERENT ANALYSIS TECHNIQUES

Abstract

Bu araştırma uygulamalı olarak gerçekleştirilmiş olup, lider-üye etkileşiminin çalışan motivasyonu üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Geçmişten günümüze kadar güven duygusunun önemi birçok araştırma çalışmasında yer bulmuştur. Bu nedenle güven doğuştan gelen bir değer olup, bireyin ya da geniş toplumların farklı yönlerden birbiri ile etkileşimini pekiştirmekte kullanılan bir kavram olarak da tanımlanmaktadır. Bebeğin annesine duyduğu güven bunlardan en önemli olanları arasındadır. Güven duygusu bireyin başta kendisini ger- çekleştirmesinde, ikili ilişkilerde, toplum içerisinde ve en önemlisi psikolojik farklı faktörler içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Günümüz kurumsal ve örgüt yönetimlerinde de güven olgusunun önemi giderek önem kazanmıştır. Amaç: Bu araştırma Okan Üniversitesi İşletme doktora programında Yönetim ve Organizasyon dalında yürütülen bir doktora tezi araştırmasında kullanılan veriler doğrultusunda hazırlanmış, çalışanların motivasyonu ile sonuçlanacak olan yönetici -ast etkileşim kalitesi değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda, astın yöneticisine duyduğu güven, lider ile üye arasındaki etkileşim düzeyi ve motivasyon değişkenleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmamız bu bağlamda yöneticiye duyulan güvenin ve kalitesi yüksek bir lider-üye etkileşiminin çalışan motivasyonunu artırdığını belirlemeyi ve literatüre bu konuda katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Yöntem: Uygulamalı olarak gerçekleştirilen bu araştırma çalışmasında toplam 443 katılımcıya basit rassal yöntem yolu ile anket üzerinden veriler elde edilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda farklı analiz teknikleri kullanılarak çalışma ileriki boyuta taşınmıştır. Araştırmamızda daha önceden farklı araştırmalarda kullanılan iki boyutlu ölçek kullanılmıştır. Bu ölçekler LiderÜye Etkileşim Ölçeği ve Motivasyon Ölçeğidir . Lider-Üye Etkileşiminin niteliğine ilişkin ölçüm için Liden ve Maslyn tarafından 1998 yılında geliştirilen Çok Boyutlu Lider-Üye Etkileşim ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçek onaylanmış bir yüksek lisans tezinde (2006) kullanılmış hali ile uygulanmıştır. (Gürpınar, 2006, 87-88 ) Ölçekte lider-üye etkileşimini ölçen dört boyut; Etki (0.90), Sadakat (0.78), Katkı (0.60) ve Profesyonel Saygı (0.92) olup, bu boyutların her biri için üç soru bulunmaktadır. 12 maddeden oluşan ölçekte kesinlikle katılmıyorum (1) dan, tamamen katılıyorum (6) a uzanan 6lı derecelendirme kullanılmıştır. Çalışanların motivasyon seviyelerini ölçmek için, Tremblay, Blanchard, Taylor, Pelletier, Villeneuve (2009) nin Weims ölçeğinden ( Work Extrinsic and Intrinsic Motivation Scale) yararlanılmıştır. Kullanılan ölçekte 18 ifade vardır. Ölçek daha önce orijinal halinde değişiklik yapılarak 2.Örgütsel Davranış Kongresinde Mine Türkerin sunduğu çalış- mada kullanılmıştır (Türker, 2014, 796-797). Bu çalışmamızda ise ölçeğin orijinali (18 ifade) uygulanmıştır. ( Tremblay vd. 2009, 226 ). Katılımcılardan, Çok aykırı (1), Oldukça aykırı (2), Biraz aykırı (3), Biraz uygun (4), Oldukça uygun (5), Çok uygun (6) şeklindeki değerlendirmelerden birini işaretlemeleri istenmiştir. Analiz: Analiz kapsamında, betimleyici istatistikler, gü- venilirlik analizi, Faktör Analizi, Man Whitney U, Kruskal Wallis ve Jonckheere-Terpstra Test, Anova, t-test ve Granger Causality analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde SPSS 18.0 ve E-Views programları kullanılmıştır. Araştırmamıza toplam 440 birey katılım gerçekleştirmiştir. Araştırma sonrasında Cronbachs Alpha kat sayısı olarak 0,941 değeri elde edilmiştir. Bu değer sonrasında araştırmada kullanılan anketin ve ölçme aletinin ge- çerlilik ile güvenirliliği sağlanmıştır. Değişkenler arasında ilişki ve farklarda 0.05 önem düzeyi dikkate alınmıştır. Ankette kullanılan ölçekli sorular faktörlere ve alt boyutlara ayrılarak daha ileri düzeye taşınmıştır. Sonuç: Çeşitli durumlar ile ilgili katılımcıların verdikleri cevaplardan oluşan toplam 66 madde faktör analizi sonrasında kalan 3 faktörel alt boyuta yüklenmiştir 1. Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar 2. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları 3. Çalışma ile ilgili tutumlar Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar yaşa göre farklılaşmamaktadır. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları yaşa göre farklılaşmamaktadır. Çalışma ile ilgili tutumlar yaşa göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama 26-30 grubuna aittir.Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. Çalışma ile ilgili tutumlar cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar medeni duruma göre farklılaşmamaktadır. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları medeni duruma göre farklılaşmamaktadır. Çalışma ile ilgili tutumlar medeni duruma göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama evli grubuna aittir. Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar okul türüne göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama lise grubuna aittir. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları okul türüne göre farklılaşmamaktadır. Çalışma ile ilgili tutumlar okul türüne göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama üniversite grubuna aittir. Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar yönetici pozisyonuna göre farklılaşmamaktadır. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları yönetici pozisyonuna göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama yönetici grubuna aittir. Çalışma ile ilgili tutumlar yönetici pozisyonuna göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama yönetici grubuna aittir. Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar eleman sayısına göre farklılaşmamaktadır. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları eleman sayısına göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama 1-5 çalışan grubuna aittir. Çalışma ile ilgili tutumlar eleman sayısına göre farklılaşmamaktadır. Kurumdaki yöneticilerle ilgili tutumlar yabancı yö- neticiye göre farklılaşmaktadır. En büyük ortalama yabancı yönetici ile çalışan gruba aittir. Çalışanın yöneticisi ile ilgili tutumları yabancı yöneticiye göre farklılaşmaktad