0-12 aylık bebeği olan annelerin emzirme öz-yeterliliği ve anne sütünü arttırmaya yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanma eğilimleri

Abstract

Bu çalışma, 0-12 aylık bebeği olan ve bebeğini anne sütü ile beslemeye devam eden annelerin, emzirme öz yeterlilik durumları ile anne sütünü arttırmaya yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanma eğilimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki çalışmanın evrenini Edirne İl Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı Edirne Halk Sağlığı bünyesindeki Aile Sağlığı Merkezlerine Temmuz - Aralık 2018 tarihleri arasında kayıtlı olan 0-12 ay bebeği olan ve bebeğini emziren 154 anne oluşturmuştur. Veriler, demografik özelliklere yönelik anket formu, Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği (EÖYÖ) ve Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutum Ölçeği (TATKTÖ) ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Kolmogorov-Smirnov testi, Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis testi ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan annelerin yaş ortalaması 29,57±5,14 yaş olup, %39,6'sı üniversite ve üzeri mezunu, %55,2'si herhangi bir işte çalışmakta olduğu saptanmıştır. Annelerin TATKTÖ toplam puan ortalaması 28,66±5,99, EÖYÖ toplam puan ortalaması 58,58±8,17 olarak bulunmuştur. Annelerin yaş grubu, eğitim durumu, aile tipi, sosyal güvence varlığı, işte çalışma durumu, gelir durumu, gebeliğin planlı olma durumu, gebelikte sağlık sorunu yaşama durumu ve doğum şekli, ilk emzirme zamanı, emzirme hakkında bilgiyi kimden aldığı, eşin emzirmeye karşı tutumu, bebeğe verilen ilk gıda, bebeğin şu an kaç aylık olduğu, bebeğin cinsiyeti ve emzirme sorunu yaşama durumu, TAT yöntemi kullanma durumu, su, boza, yaş maya, malt içecek ve bulgur değişkenleri ile TATKTÖ ve EÖYÖ puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı saptanmıştır (p>0,05). Annelerin gebelik sayısı, doğum sayısı, yaşayan çocuk sayısı, doğum öncesi eğitim alma durumu, şu an emzirme durumu, anne sütü dışında ek gıda verilme nedeni, günde kaç kez emzirdiği, TAT hakkında yeterli bilgiye sahip olma durumu, TAT yöntemlerinden komposto değişkenleri ile emzirme öz-yeterlilik ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır (p<0,05). Annelerin emzirme ile ilgili bilgi alma durumu, anne sütü dışında ek gıda verilme nedeni ile TATKTÖ aldıkları toplam puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir (p<0,05). TATKTÖ ile EÖYÖ arasında ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Sağlık çalışanlarının annelerin emzirme öz-yeterlilik algılarının güçlendirecek, eğitim programları hazırlamalı, TAT yöntemlerinin kullanım durumlarını sorgulamaları bilgilendirmeli, üzerine düşen sorumlulukların bilincinde olmaları önerilmektedir.The aim of this study was to determine the breastfeeding self-efficacy and the tendency to use complementary and alternative treatment to increase breast milk of the mothers with 0-12 months old baby which they keep to feed their baby with breast milk. The sample of this descriptive and cross-sectional study consisted of 154 mothers with 0-12 months old babies which they breastfeed who had been registered to the Family Health Centers within Edirne Public Health Centers of Edirne Province Health Directorate between July-Decemberm2018. The data were obtained with a questionnaire for demographic characteristics, Breastfeeding Self-Efficacy Scale and Attitude Towards Complementary and Alternative Medicine Scale (HCAMQ). In the evaluation of the data, frequency, percentage, average, standard deviation, Kolmogorov-Smirnov test, Mann-Whitney U test, Kruskall-Wallis test and Spearman Correlation Analysis were utilized. The mean age of the mothers participating in the study was 29,57 ± 5,14 years, 39,6% of them were university graduates and 55,2% of them were employed in any job. The mean total score of the mothers with respect to complementary, alternative, and conventional medicine was found to be 28,66 ± 5,99, and the mean total score of breastfeeding self-efficacy scale was 58,58 ± 8,17. There were no statistically significant differences between the age group of mothers, education status, family type, social security, work status and income status of family, planned pregnancy, health problem in pregnancy and type of delivery, first breastfeeding time, information about breastfeeding, attitudes of partner towards breastfeeding, first food given to baby , how many months the baby is now, the sex of the baby and the problem of breastfeeding, the state of using the TAT method, water, boza, yeast, malt drink and bulgur, and CAMAS and breastfeeding self-efficacy scale (p> 0.05). There was no positive correlation between CAMAS and breastfeeding self-efficacy scale (p>0.05). It is recommended that health care workers should develop breastfeeding self-efficacy perception of mothers, prepare training programs, question the use of CAM methods, and be aware of their responsibilities.