Lisansüstü düzeyinde yapılan öğretim liderliği araştırmaları sonuçlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın genel amacı, Türkiye'deki öğretim liderliğinin profilini çıkarmaya katkıda bulunmaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için alanda yapılmış olan çeşitli araştırma bulgularında ortaya çıkan öğretmen algıları baz alınarak; okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını ne kadar sergilediklerinin; bölgeye, yıla, okul türüne ve okul düzeyi değişkenlerine ve bunların etki büyüklüklerine göre incelemesi yapılmıştır. Çalışmada, öğretim liderliği alanında yapılmış ve YÖKTEZ veri tabanında bulunan 146 adet yüksek lisans ve 12 adet doktora tezi olmak üzere; toplam 158 adet lisansüstü araştırma incelenmiştir. Bunlar içerisinden, dahil edilme kriterlerine uyan 11 tezin meta analizi yöntemi ile sistematik sentezlemesi yapılmıştır. Çalışmada, Hallinger ve Murphy tarafından (1985) Principal Instructional Management Rating Scale (PIMRS) adıyla geliştirilen ve Gümüşeli (1996) tarafından Türkçeye uyarlanan ''Okul Müdürü Öğretim Liderliği Ölçeği'' referans alınmıştır. Araştırma neticesinde; öğretim liderliği araştırmalarının ağırlıklı olarak ilköğretim düzeyinde yapıldığı ve bu kademede görev yapan okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını daha fazla sergiledikleri görülmüştür. Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin sergilediği öğretim liderliği görevlerinin tümünde etki büyüklüğü yüksek ve anlamlı çıkmıştır. Araştırmalarda yayın yanlılığı bulunmamaktadır. Bu sonuçlara göre; PIMRS ölçeğinin araştırmacılar için hala kullanılabilir olup evrensel geçerliliğini de koruduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Sözcükler: Öğretim Liderliği, Öğretimsel Liderlik, Okul Müdürü, Öğretmen, Meta Analizi, Etki Büyüklüğü.

The general purpose of this study is to contribute to the profiling of instructional leadership in Turkey. In order to achieve this aim, based on the teacher perceptions revealed in various research findings in this field, the extent to which school principals exhibit instructional leadership behaviors was examined according to region, year, school type and school level variables and their effect sizes. In the study, a total of 158 postgraduate studies, including 146 master's theses and 12 doctoral dissertations, which were conducted in the field of instructional leadership and available in the YOKTEZ database, were examined. Among these, 11 dissertations that met the inclusion criteria were systematically synthesized by meta-analysis method. In the study, the 'Principal Instructional Leadership Scale' developed by Hallinger and Murphy (1985) as Principal Instructional Management Rating Scale (PIMRS) and adapted into Turkish by Gümüşeli (1996) was taken as a reference. As a result of the research, it was seen that instructional leadership research were mainly conducted at the primary school level and principals working at this level exhibited instructional leadership behaviors more. According to teachers' perceptions, the effect size was high and significant in all of the instructional leadership tasks exhibited by school principals. There was no publication bias in the studies. According to these results, it was concluded that the PIMRS scale is still usable for researchers and maintains its universal validity. Keywords: Instructional Leadership, Instructional Leadership, School Principal, Teacher, Meta-Analysis, Effect Size.