Lise öğrencilerinin besin etiketi kullanımına ilişkin tutum ve davranışları

Abstract

Besin etiketleri beslenmeyle ilgili güvenilir bir bilgi kaynağıdır ve tüketicilerin bir bakışta daha sağlıklı seçimler yapabilmelerini sağlayan basit, görsel kılavuzlar sunar Özellikle adölesan dönemde sağlıklı beslenme alışkanlığı için etiketlemenin yararı oldukça fazladır. Bu araştırma lisede öğrenim gören adölesanların etiket kullanımına ilişkin tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma tanımlayıcı kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini Nevşehir ili Ürgüp ilçesinde bulunan Hayri Mehmet Ürgüplü Anadolu Lisesinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmaya katılım onayı alınan 172 öğrenci örnekleme dahil edilmiştir. Araştırmanın yürütülmesi için gerekli izinler alınmıştır. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri ve besin etiketi okuma alışkanlıklarını sorgulayan anket formu ile veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde ve ki kare testleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrenciler 14-19 yaş arasındadır. Öğrencilerin 91'i (%52,7) kız ve 81'i (%47,3) erkek, ortalama BKİ değeri 21,9 ± 3,8 kg/m2 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin, %54,1'i paketlenmiş ürün satın alırken besin etiketlerini bazen okuduğunu belirtmiştir. Öğrencilerin %31,4'ü besin etiketlerini, 'dikkatlerini çekmedikleri' gerekçesiyle okumadıklarını ifade etmişlerdir. Erkek öğrencilerin, 11.sınıf öğrencilerinin ve normal ağırlıktaki öğrencilerin diğer öğrencilere göre daha fazla besin etiketi okudukları belirlenmiştir. Etiketi en çok okunan besin grubu süt ve süt ürünleri iken, en az okunan besin ekmektir. Etikette en çok okunan bilgi ise besinin protein içeriği ve son kullanma tarihidir. Besin etiketi okuma alışkanlığı ile cinsiyet, BKİ ve sınıf gibi değişkenler arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür (p>0,05). Sonuç olarak lisede öğrenim gören adölesanların besin etiketi okuma alışkanlıklarının beklenilen düzeyde olmadığı saptanmıştır. Bu doğrultuda sağlıklı beslenme ve besin etiketi ile ilgili eğitim programlarının hazırlanıp uygulanmasının etkili olacağı düşünülmektedir.Nutrition labels are a reliable source of nutritional information and provide simple, visual guides that enable consumers to make healthier choices at a glance. Labeling is particularly beneficial for healthy eating habits during adolescence. This research was conducted to determine the attitudes and behaviors of high school adolescents towards label use. The research is of descriptive cross-sectional type. The population of the research consisted of students studying at Hayri Mehmet Ürgüplü Anatolian High School in Ürgüp district of Nevşehir province. 172 students who were approved to participate in the study were included in the sample. Necessary permissions were obtained to conduct the research. Data were collected with a questionnaire form questioning students' sociodemographic characteristics and food label reading habits. Number, percentage and chi-square tests were used in the analysis of the data. The students participating in the research are between the ages of 14-19. Of the students, 91 (52.7%) were female and 81 (47.3%) were male, with a mean BMI of 21.9 ± 3.8 kg/m2. 54.1% of the students stated that they sometimes read the food labels when purchasing packaged products. 31.4% of the students stated that they did not read the food labels on the grounds that they did not attract their attention. It was determined that male students, 11th grade students and normal weight students read more food labels than other students. While the most read food group on the label is milk and dairy products, the least read food is bread. The most read information on the label is the protein content of the food and the expiry date. It was observed that there was no significant difference between the habit of reading food labels and variables such as gender, BMI and class (p>0,05). As a result, it was determined that the food label reading habits of the adolescents studying at high school were not at the expected level. In this direction, it is thought that the preparation and implementation of training programs on healthy nutrition and food labeling will be effective.