Kemik iliği donörlerinin kök hücre toplama sürecine ilişkin psikososyal sorunlarının kalitatif yöntemle incelenmesi

Abstract

Hematolojik maligniteler, kemoterapi, radyoterapi ve hematopoietik kök hücre transplantasyonu ile tedavi edilmektedir. Hematopoietik kök hücre nakli sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Hematopoietik kök hücreler, kemik iliği aspirasyonu veya periferik kök hücre toplama yöntemi ile allojenik nakilde sağlıklı donörlerden sağlanır. Periferik kök hücrelerin aferez yöntemi ile toplanması aşamasında donörler psikososyal sorunlar yaşamaktadırlar. Konsültasyon Liyezon Psikiyatri hemşiresi, hasta ve ailelerinin psikososyal sorunlarının belirlenmesi, belirlenen sorunlara yönelik danışmanlık yapılmasını sağlar. Periferik kök hücre toplama sürecinin donör ve ailesi üzerindeki etkisi üzerinde durulup, psikososyal sorunları değerlendirilmelidir. Bu çalışma özel bir hastanede periferik kök hücre toplama işlemi tamamlanmış, kemik iliği donörlerinin periferik kök hücre toplama sürecine ilişkin psikososyal sorunlarını incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesinde, derinlemesine görüşme yöntemi ile kalitatif olarak yapılmıştır. Ocak 2014- Eylül 2017 yılları arasında kök hücre toplama işlemi tamamlanmış 16 donör oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak sosyodemografik veri formu ve yarı yapılandırılmış açık uçlu sorular kullanılmıştır ve derinlemesine görüşme yapılmıştır. Ses kayıt cihazı kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, donörlerin periferik kök hücre toplama sürecinde yaşadıkları psikososyal sorunlar; donörlerin ifadeleri ile incelenmiş, bilgi eksikliği, korku, karar almada zorluk, spritüel iyilik hali, aile içi süreçlerde değişim olarak belirlenmiştir. Donörlerin bu süreçte psikososyal bakıma ihtiyaçları olduğu sonucuna ulaşılmış uygun öneriler geliştirilmiştir. Donörlerin psikososyal sorunlarını incelemek için daha fazla nitel çalışmaya ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler: Donör, Psikososyal sorunlar, Periferik kök hücre toplama, Kalitatif çalışma

Hematologic malignancies are treated with chemotherapy, radiotherapy and hematopoietic stem cell transplantation. Hematopoietic stem cell transplantation is a commonly used method. Hematopoietic stem cells are obtained from healthy donors during allogeneic transplantation with bone marrow aspiration or peripheral stem cell collection method. Donors are experiencing psychosocial problems during the stage of peripheral stem cells collection with apheresis method. Consultation Liaison Psychiatric nurse provides counseling on the identification of psychosocial problems of patients and their families and identified problems. The impact of the peripheral stem cell collection process on the donor and family should be addressed and psychosocial problems should be assessed. This study was conducted to investigate the psychosocial problems of bone marrow donors regarding the peripheral stem cell collection process, in which peripheral stem cell collection was completed in a private hospital. The study was performed qualitatively by in-depth interview method at Private Anadolu Health Center Hospital. This study has been carried on with 16 donors whose stem cell collection process completed between January 2014 and September 2017. Sociodemographic data form and semi-structured open-ended questions were used as data collection tools and in-depth interviews were conducted. A voice recorder was used. The data were analyzed by content analysis According to the results of the research, the psychosocial problems of the donors in the peripheral stem cell collection process have been analysed with the statements of donors identified as information lacks, fear, difficulty in making decisions, spiritual well-being, and changes in family processes. It has been achieved that donors need psychosocial care in this process and appropriate suggestions have been developed. More qualitative study is needed to examine the psychosocial problems of donors. Keywords: Donor, Psychosocial problems, Peripheral stem cell collection, Qualitative study