Kaynak işlerinde risk değerlendirilmesi ve iş sağlığı ve güvenliğine etki eden faktörlerin araştırılması

Abstract

Yeni iş sağlığı ve güvenliği kanununda, iş yerlerinde risk kavramının yerleşmesini ve işverenin risk değerlendirmesi yapmasını zorunlu hale getirmektedir. Risk değerlendirmesinin temel amacı; iş kazası ve meslek hastalığı oluşumunun önlenmesidir. Bunun da, proaktif bir yaklaşımla kazalara ve meslek hastalıklarına sebep olabilecek tehlikeleri oluşmadan tahmin etmek ve gerekli önlemleri almaya çalışmaktır. Ülkemizde kaynak imalatı, küçük, orta ve büyük boy işletmelerde kullanılmaktadır. Çalışanlar imalat esnasında, sağlığa zararlı çeşitli kimyasal madde, toz ve ışınlara maruz kalmakta ve solunum yolları hastalıkları başta olmak üzere cilt hastalıkları, duyma kaybı, göz hastalıkları, sinir hastalıkları, omurga hastalıkları ve kanser gibi hastalıklara maruz kalabilmektedir. Yaptığımız çalışmanın amacı kaynak imalatı sırasında çalışan işçilerin genel demografik özelliklerini belirlemek, iş güvenliği ve riskleri hakkındaki görüşlerini öğrenmek, hangi tip iş kazalarına uğradıklarını, yaşadıkları sağlık problemlerini ortaya koymaktır. Ayrıca sanayi tesisinde Fine-Kinney yöntemi ile risk değerlendirmesi yaparak, olası tehlike ve risk etmenlerini saptamak, belirlenen risk etmenlerinin çalışanların iş sağlığı ve güvenliğine yapacağı etkileri incelemek, risk değerlendirmesi sonucu, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak için öneriler geliştirmek, işletmenin iş kazası nedeniyle yaşanan maddi ve manevi kaybını önlemek, işletmenin verimliliğini ve çalışan memnuniyetini arttırmak olarak sıralayabiliriz. Bu araştırma, İstanbul üçüncü havalimanında havalimanı çatısı için gerekli malzemeleri üreten şantiyelerin birinde yapılmıştır. İşyerlerinde bir ön değerlendirme yapılmış ve anket formu hazırlanıp çalışanlara uygulanmıştır. Anket üç bölümden oluşmaktadır. Sırasıyla, çalışanı tanımaya yönelik sorular, risk değerlendirmesi yapıldıktan sonraki durum ile ilgili sorular ve son bölümde ise iş kazaları ile ilgili toplam 37 soru bulunmaktadır. Fabrikada çalışan 152 çalışan üzerinde anket uygulanmıştır. Güvenilirlik seviyesi, toplam hata payı ve anket sorularına verilen cevapların tahmini standart sapma değerleri belirlenmiştir. Anket çalışması verileri analizlerinde istatistik paket programı IBM SPSS 23 kullanılmıştır. Ankette değişkenler arasındaki ilişki Ki-Kare Testine göre Person (p) katsayısına göre belirlenmiştir. P≤0.05 ise anlamlı bir ilişki, eğer P≥0.05 ise değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olmadığı kabul edilmiştir. Orta boy bir işletmelerde genellikle L tipi matris yöntemiyle risk analizi çalışması yapıldığı görülmüş, fakat bu çalışmada Fine-Kinney tipi risk analiz yöntemi kullanılmıştır. Ankette ilk bölümde, çalışanların yaş aralığı en çok 26-35 arasında olduğu, eğitim durumunun büyük ölçüde orta-okul mezunlarından oluştuğu, çoğunluğun sigara kullandığı, iş yerindeki tecrübe durumunun 0-2 yıl olduğu görülmüştür. Yapılan anket büyük çoğunluğunun kaynak işçisi olduğu, günde 9-11 saat kaynak yaptıkları ve en çok gaz altı kaynak çeşidini kullandıkları, kullandıkları metal çeşidi olarak demir ve çelik olduğu yaptıkları anketler sonucunda elde edilmiştir. Son bölümdeki sorularda ise, en çok maruz kalınan iş kazalarının, sıcak parça sıçraması sonucu yanık ve kesik, kaynak gazından etkilenme ve yüksekten parça düşmesi şeklinde olduğudur. Ciddi yaralanma ve ölümlü vakalarda daha çok yüksekten metal parça düşmesi şeklinde olmaktadır. Anket sonuçlarında, çalışanların çoğunun iş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimi aldıkları görülmektedir. Fakat istatistik analiz sonucunda eğitim almanın iş kazalarını önlemede etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Çalışanlara verilen eğitimlerin belirli zamanlarda, mevzuata göre hazırlanmış olması, içerik, süre, pratiklik açısından yetersiz olduğunu göstermektedir. Burada iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin konusunda uzman kişiler tarafından uygulamalı olarak verilmesi, işverenin de bunu desteklemesi gerekmektedir. İSG eğitimlerinin ilköğretimde itibaren müfredata konması, meslek liselerinde İSG eğitimi ile kaynakçılık eğitiminin birlikte verilmesi bilinçli ve tecrübeli kaynakçılar yetiştirilmesi açısından önem arz etmektedir.The new law on occupational health and safety obliges employers to adopt the risk concept and risk assessment at the workplace. The main purpose of risk assessment is to prevent occupational accidents and occupational diseases. It is to proactively try to estimate and take necessary precautions without the danger that may cause accidents and occupational diseases. In our country, welding production is used in small, medium and big size enterprises. Employees are exposed to various chemicals, dust and rays harmful to health during manufacturing and can lead to diseases such as skin diseases, hearing loss, eye diseases, nerve diseases, spine diseases and cancer, especially respiratory diseases. The aim of this study is to examine the possible risk factors of the employees by examining the effects of the identified risk factors on the health and safety of the employees, to develop proposals to create a healthy and safe working environment as a result of the risk assessment and to prevent the financial and moral loss, increasing the productivity of the business and increasing employee satisfaction. This research was carried out in Istanbul 3'th Istanbul airports building site. A preliminary assessment was made at the workplace and a questionnaire was prepared and applied to the employees. The questionnaire consists of three parts. Respectively, questions related to the identification of employees. A survey was conducted on 152 employees. Estimated standard deviation values of reliability level, total error margin and responses to questionnaire were determined. Statistical package program IBM SPSS was used in the questionnaire data analysis. The relationship between the variables in the questionnaire was determined by the Person (p) coefficient according to the Chi-Square test. P≤0.05, it is accepted that there is no significant relationship between variables if P≥0.05. We have done a risk analysis on a medium-sized business, usually using the L-type matrix method, and we conducted a Fine-Kinney type risk analysis in this study. In the first part of the questionnaire, it is observed that the employees have a maximum age range of 25-36, the education level is largely primary school graduates, the majority use cigarettes, the work experience is 0-2 years, they spend 9-11 hours a day for welding, most of them were made of steel and iron cutting and welding surveys. In the questions in the last section, the most exposed occupational accidents are hot spatter, eventual burns and cuts, weld gas contamination and high dropping. In the case of serious injury and death, it is mostly in the form of high metal drop. Again, in this study, it was observed that there is a connection between the resource duration and the work accident, the job accidents after the weekday lunch, the work fast, the finishing anxiety, the fatigue and the irregularities at work increased the job accidents. The results of the survey show that they are receiving occupational health and safety (OHS) training. However, as a result of statistical analysis, it was determined that training had no effect on the prevention of job accidents. The fact that the trainings given to employees are prepared according to legislation at certain times shows that they are inadequate in terms of content, duration and practicality. It is necessary for the employer to support this in the practical application of occupational health and safety trainings by experts. The issue of OHS trainings from primary education to curricula and the provision of OHS and welding training together in vocational high schools are important in terms of educating conscious and experienced welders.