Gonartrozlu Bireyler için İleri Yaş Fonksiyon ve Disabilite Ölçeği'nin Kültürel Adaptasyonu ve Türkçe Versiyonu: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Bu çalışmada, İleri Yaş Fonksiyon ve Disabilite Ölçeği'nin (İYFDÖ) Türkçeye uyarlaması, kültürel adaptasyonu ve geçerlilik ve güvenirlik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. İYFDÖ 'nün Türkçe versiyonu, kılavuz ilkelerine göre kültürler arası adaptasyon süreci kullanılarak oluşturuldu. Çalışmaya 240 gonartrozlu geriatrik birey (ortalama yaş 77,63) dahil edildi. Gonoartrozu olan bireylere Türkçe İYFDÖ uygulandı ve iki hafta sonra ölçek tekrarlandı. Farklı İYFDÖ bölümleri için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, iç tutarlılık ve test-tekrar test analizleri yapıldı. Ölçeğin Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi (Bİ), Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FBÖ), Lequesne Algofonksiyonel Diz İndeksi (LADİ) ile ilişkisine bakıldı. Ölçeğin Fonksiyon Bölümü için; açıklayıcı faktör analizi 3 faktörlü bir model ortaya koymuştur ve bu model toplam varyansın % 68,83'ünü açıklamaktadır. Faktör yükleri 0.547-0.869 arasında değişmektedir. Cronbach Alpha değerleri 0.897-0.974 arasında değişerek yüksek iç tutarlılık göstermiştir. Doğrulayıcı faktör analizi model uyum indekslerinin kabul edilebilir düzeyde olduğunu göstermiştir. Ölçeğin disabilite kısmı limitasyon ve frekans olmak üzere iki bölümden oluşuyordu. Disabilite Limitasyon Bölümü için; Cronbach Alpha değerleri 0.765-0.926 arasında değişerek yüksek iç tutarlılık göstermiştir. Test-tekrar test güvenilirliği ICC değerleri ile değerlendirilmiş ve 0.739-0.856 arasında değişmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi model uyum indekslerinin kabul edilebilir düzeyde olduğunu göstermiştir. Disabilite Frekans Bölümü için ise; Cronbach Alpha değerleri 0.845-0.879 arasında değişerek yüksek iç tutarlılık vii göstermiştir. Test-tekrar test güvenilirliği ICC değerleri ile değerlendirilmiş ve 0.876'dır. İYFDÖ skorları ile Bİ, FBÖ Total Skor, FBÖ Motor Skor ve FBÖ Kognitif Skor arasında pozitif yönlü, LADİ arasında ise negatif yönlü anlamlı ilişki bulundu(p<0,05). Ölçeğin toplam puanı 0 ile 100 arasında değişecek şeklide standardize edildi. İYFDÖ'nün Türkçe versiyonu, Türk gonartrozlu geriatrik bireylerde fonksiyon ve disabiliteyi değerlendirmek için güvenilir ve geçerli bir ölçek olarak değerlendirildi. Her üç bölüm de (fonksiyon, disabilite limitasyon ve frekans) yüksek iç tutarlılık ve test-tekrar test güvenilirliği göstermiştir. Bu bulgular, ölçeğin ileri yaş bireylerin fonksiyonel değerlendirmesi için uygun olduğunu göstermektedir.This study aimed to adapt the Late Life Function and Disability Instrument (LLFDI) into Turkish, conduct cultural adaptation, and evaluate its validity and reliability. The Turkish version of LLFDI was created using a cross-cultural adaptation process according to guideline principles. The study included 240 geriatric individuals with gonarthrosis (mean age 77.63). The Turkish LLFDI was administered to individuals with gonarthrosis and repeated after two weeks. Exploratory and confirmatory factor analyses, internal consistency, and test-retest analyses were conducted for different sections of the LLFDI. The scale's relationship with the Barthel Index of Activities of Daily Living (BI), the Functional Independence Measure (FIM), and the Lequesne Algofunctional Knee Index (LADI) was examined. For the Function Section, exploratory factor analysis revealed a three-factor model explaining 68.83% of the total variance, with factor loadings ranging from 0.547 to 0.869. Internal consistency was high, with Cronbach's Alpha values ranging from 0.897 to 0.974. Confirmatory factor analysis (CFA) indicated an acceptable level of model fit. In the Disability Section, the Limitation Section showed Cronbach's Alpha values ranging from 0.765 to 0.926, indicating high internal consistency, and test-retest reliability evaluated using ICC values ranged from 0.739 to 0.856. CFA indicated an acceptable level of model fit. The Frequency Section demonstrated Cronbach's Alpha values ranging from 0.845 to 0.879, indicating high internal consistency, and an ICC value of 0.876 for test-retest reliability. The LLFDI scores showed a positive significant correlation with BI, FIM Total Score, FIM Motor Score, and FIM Cognitive Score, and a negative significant correlation with the LADI (p<0.05). The total score of the scale was standardized to range between 0 and 100. The Turkish version of the LLFDI was found to be a reliable and valid scale for assessing function and disability in Turkish geriatric individuals with gonarthrosis. All three sections (function, disability limitation, and frequency) demonstrated high internal consistency and test-retest reliability. These findings indicate that the scale is suitable for functional assessment in elderly individuals.