Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Kültürü Boyutları ile Lise Müdürlerinin Çatışma Yönetim Davranış Biçimleri Arasındaki İlişki

Abstract

Araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre okul kültürü boyutları ile lise müdürlerinin çatışma yönetim davranış biçimleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul ilinin Kartal merkez ilçesinde liselerde çalışan 420 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verileri Rahim tarafından geliştirilen ve Gümüşeli (1994) tarafından Türkçe' ye uyarlanan ''ROCI II'' Davranış Biçimleri Ölçeği ve İpek(1999) tarafından geliştirilen 'Örgütsel Kültür Ölçeği' ile elde edilmiştir. Çalışma verileri değerlendirilirken Betimsel istatistikler, Shapiro Wilks testi, Tek yönlü Anova testi, Tukey HDS testi, Student t test, Pearson Korelasyon testi kullanıldı. Elde edilen bulgulara göre öğretmenler, okullarında en yüksek güç kültürü boyutunu hissederken bunu rol kültürü, destek kültürü ve başarı kültürü izlemektedir. Öğretmen algılarına göre lise müdürlerinin çatışma yönetim davranış biçimleri en yüksek tümleştirme boyutunda gözlenirken bu sıra uzlaşma, kaçınma, hükmetme ve ödün verme şeklinde devam etmektedir. Yaş gruplarına, çalışılan okuldaki toplam kıdem süresine, mezun alana göre başarı kültürü, destek kültürü puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. Güç kültürü, rol kültürü, başarı kültürü, destek kültürü ile tümleştirme, ödün verme, kaçınma, uzlaşma çatışma yönetim davranış biçimleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ancak destek kültürü boyutu ile hükmetme çatışma yönetim davranış biçimi arasında anlamlı negatif yönde bir ilişki bulunmaktadır. Yapılan araştırma sonucunda bu ilişkiler göz önüne alındığında okul müdürlerinin tümleştirme çatışma yönetim davranış biçimini kullanmaları önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: okul kültürü, çatışma yönetimi

The purpose of this study is to determine the relationship between school culture dimensions and high school principals' conflict management behavior styles according to teachers' views. The research is a correlational model. The sample consisted of 420 teachers working in high schools in Kartal which is one of the central districts of Istanbul. Research data was obtained via 'Rahim Organizational Conflict Inventory II'. The data on school culture was obtained via ROC II Behavior Scale which was developed by Rahim and adapted in Turkish by Gümüşeli (1994) and Organizational Culture Scale which was developed by İpek (1999). Also, The Shapiro Wilks test, Oneway Anova test, Tukey HDS test, Student's t test, Pearson correlation test were used for descriptive analysis. According to the findings, teachers felt power culture to be the highest, role culture, support culture and achievemet culture in diminishing order. According to the teachers' perceptions about high school principals' conflict management behavior styles was observed in integration dimension to be the highest compromise, avoidance, domination and appeasement in diminishing order. There is statistically significant difference between mean scores of support culture and achievement culture according to age groups, total working years in schools and graduation area. There is a significant positive relationship between power culture, role culture, achievemet culture, support culture and integration, appeasement, compromise conflict management behavior style. However, there is a negative relationship between support culture dimension and domination conflict management behavior style. According to findings, it is recommended for principals to use integration conflict management behavior style. Keywords: school culture, conflict management