60-66 aylık çocukların kendilik algıları ile annelerinin öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, 60-66 aylık çocukların kendilik algıları ile annelerinin öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi ele alınmıştır. Aynı zamanda çocuğun cinsiyeti, annenin yaşı, öğrenim düzeyi, sahip olduğu çocuk sayısı, meslek sahibi olma durumu, çalışma durumu, gelir düzeyi ve çocuğun doğum sırasına göre 60-66 aylık çocukların kendilik algıları ile annelerin öz yeterliklerinin farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi, 2017-2018 öğretim yılında İstanbul Anadolu yakası Ataşehir ilçesinde bulunan devlete bağlı bağımsız anaokulu, ilköğretim anasınıfları ve ortaokula bağlı anasınıfları içinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 5 bağımsız anaokulunda eğitim alan 60-66 ay arasındaki 224 kız, 212 erkek olmak üzere toplam 436 çocuk ve onların annelerinden oluşmaktadır. Örneklem grubunu oluşturan anneler araştırmacı tarafından geliştirilen 'Demografik Bilgi Formu' ve Priscilla K. Coleman ve Katherine H. Karraker (2000) tarafından geliştirilen (Self – Efficacy for Parenting Tasks Index) ve Çiğdem Kotil (2010) tarafından Türkiye'de kullanılmak üzere standardize edilen 'Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği' formlarını doldurmuşlardır. Ayrıca araştırmacı tarafından çocuklara bireysel olarak Cicirelli (1974) tarafından geliştirilen ve Özcan, Gümüş ve Kotil (2009) tarafından yapı geçerliği çalışması yapılan 'Purdue Çocuklar İçin Benlik Kavramı Ölçeği' uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemleri olarak sayı, yüzde, ortalama, standart sapma kullanılmıştır. İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında t-testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (One way) Anova testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre, örneklemde bulunan 60-66 aylık çocukların kendilik algıları ile annelerinin öz yeterlikleri arasında genel puanlarda farklılık bulunmasa da alt boyut ve değişkenlere göre farklılıklar bulunmaktadır. Anne öz yeterlik alt boyutları olan ilgi, bakım, disiplin, katılım, sağlık puanlarının 60-66 aylık çocukların kendilik algısı üzerine etki etmediği görülmüştür. Annenin gelir düzeyi, yaşı, öğrenim düzeyi, mesleğe sahip olma durumu, çalışma durumu ve çocuğun doğum sırası annenin öz yeterliğini farklılaştırırken; çocuğun cinsiyetinin annenin öz yeterliğine etki etmediği tespit edilmiştir. Araştırmada yer alan değişkenlerin 60-66 aylık çocukların kendilik algılarını etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Temmuz 2019, xii + 125 sayfa Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, kendilik algısı, öz yeterlik, anne öz yeterliğiIn this study, the relationship between self-perception of 60-66 month old children and maternal self-efficacy has been analyzed. In doing so, it was investigated whether self-perception of 60-66 month old children and self-efficacy of their mothers differ according to the variables which are child's gender, age of mother, education status, number of children she has, current employment, level of income and birth order of the child. The sample of this study involves 224 girls, 212 boys, in total 436 children, 60-66 months of age, who were educated in 5 independent kindergartens determined by simple random sampling method in state-dependent independent kindergartens, elementary kindergartens and kindergartens that are dependent middle school which are located in Ataşehir districts of the Asian side of İstanbul, and their mothers in the 2017-2018 academic year. Demographic Information Form, developed by the researcher and Self – Efficacy for Parenting Tasks Index, developed by Priscilla K. Coleman and Katherine H. Karraker (2000 and Parental Self-Efficacy Scale, standardized by Çiğdem Kotil for use in Turkey, are filled by the mothers in the sample group. In addition, Purdue Self-Concept Scale for Children was developed by Cicirelli (1974) and constructed its validity by Özcan, Gümüş and Kotil (2009) is conducted by researcher individually. Number, percentage, mean and standard deviation were used as descriptive statistical methods in the evaluation of the data. The t-test was used to compare quantitative continuous data between two independent groups, and the One-way Anova test was used to compare quantitative continuous data between more than two independent groups. After the Anova test, Scheffe test was used as a complementary post-hoc analysis to determine the differences. According to result of this study, even though there is no difference in the general scores between self-perception of 60-66-month-old children and parental self-efficacy in the sample, there are differences depending on the sub-dimensions and variables. The findings of the study revealed that maternal self-efficacy sub-dimensions of care, nurture, discipline, participation, health scores have no effect on the self-perception of 60-66 months old children. While mother's income level, age, education level, occupation status, working status and birth order of the child differentiate the mother's self-efficacy; it was found that the gender variable of the child has no effect on the mother's self-efficacy. It was concluded that the variables in the study did not affect the self-perception of 60-66 months old children. It was concluded that the variables in the study have no influence on the self-perception of 60-66 months old children. July 2019, xii + 125 page Keywords: Early Childhood Education, self-perception, self-efficacy, maternal self-efficacy