Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde sermaye şirketlerinde denetim

Abstract

Anonim şirketlerde denetim, genel anlamda, şirketin kuruluşunda ve işleyişinde ortaya çıkan eksiklikleri ve yolsuzlukları şirketin ilgili organlarına haber verme işlevidir. Denetim türlerinden geniş anlamda denetim, organ denetçiler dışındaki kimselerin yaptığı dolaylı yoldan denetimi; dar anlamda denetim ise sadece denetçilerin yaptıkları denetimi kapsamaktadır. İç denetim; genellikle ortaklar hesabına, şirket iç kontrolünü sağlamak amacıyla yapılır. Dış denetim ise kamu düzeni ve yararı açısından devlet veya yetkili denetim organları tarafından gerçekleştirilen denetimdir. Türk Ticaret Kanunu'na göre iç denetimle görevli ilk denetçiler, şirketin kuruluşunda yolsuzluk olup olmadığını incelemekle sorumludurlar. Şirketin işleyişinde denetçiler; şirket yönetimini denetleme ve gözetim, yönetim kurulu toplantılarına katılma, genel kurulu toplantıya davet ve genel kurul toplantısında hazır bulunma, pay sahiplerinin genel kurul toplantılarına katılma şartlarını araştırma, şirket defterlerini inceleme, şirket değerlerini denetleme, şartları bulunması halinde şirket adına sorumluluk ve iptal davası açma hak ve yetkilerine sahiptirler. İç denetimle görevli denetçilerin özel olarak düzenlenmiş görevleri arasında ise; şirket bilançosunun ve bütçesinin denetlenmesi, yıllık denetim raporunun hazırlanması, eksiklik ve yolsuzlukların ihbar edilmesi, bazı durumlarda boşalan denetçiliğe denetçi atama yetkisi ve son olarak tasfiye halinde tasfiye işlemlerine nezaret görevi sayılabilir. Denetçiler, denetim görevlerini gereği gibi ifa edebilmek için inceleme ve bilgi alma hak ve görevlerinden yararlanırlar, bunlar dışında ücret hakkı ile pay sahibi olmayan denetçiler için tazminat hakları söz konusudur. Denetçilerin denetim görevlerini ifa ederken uymaları gereken yükümlülükleri arasında; özen yükümlülüğü, sadakat yükümlülüğü, sır saklama ve bilgi verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Denetçiler, şirketin kuruluşu sırasında meydana gelen eksiklik ve yolsuzluklardan yönetim kurulu üyeleri ile birlikte müteselsilen sorumludur. Anonim şirketin normal faaliyet döneminde ise, sermaye artırımında kanuna uygun hareket edilmemesinden denetçiler YK üyeleri ile birlikte; şirkete, pay sahiplerine ve üçüncü şahıslara karşı sorumludurlar. Denetçiler özel olarak, sırların ifşa edilmesinden, genel kurul kararları aleyhine kötü niyetle iptal davası açmaktan da sorumludurlar. Denetçilerin genel anlamda sorumluluğu ise TTK'da düzenlenmiştir. Bu hükme göre denetçiler, kanun veya esas sözleşme ile kendilerine verilen görevlerini hiç veya gereği gibi yerine getirmemelerinden doğan zararlardan dolayı, kusursuz olduklarını ispat etmedikçe, müteselsilen sorumludurlar. Bu hüküm aynı zamanda denetçilerin özen yükümlülüğünü açıklamaktadır. Anahtar Kelimeler : Sermaye Şirketleri, Türk Ticaret Kanunu, Denetim Tarih : Mayıs 2019The primary mission of auditing in a joint-stock company is investigating and find out if there were any corruption or deficiencies in the foundation or functioning of corporate and then report the result of this investigation to inform the relevant bodies of the corporation. Basically there are two type of auditing large type of auditing and narrowed auditing. In large type auditing, auditors are not employee of target corporation, in narrowed type auditing the auditors are employee of the target corporation. Internal auditing, is made to ensure the internal control for protecting the benefits of partners. On the other hand external audit is a kind of auditing that in terms of the public order and the benefits realized by the state or the inspection is authorized inspection bodies. According to the Turkish Commercial Code, at the first stage, the establishment of the corporation, auditors are responsible for examining if there were any corruption or not. In the functioning of the company the duties of the auditors are company management supervision and oversight, the management board to participate in meetings, public invited to board meetings and general assembly meeting attendance, shareholders of the general assembly meeting to participate in terms of research, review the company accounts, checking the assets of the company and if the right conditions found prosecute of liability and cancellation case. Internal audit staff of auditors tasks that are determined by Turkish Commercial Code, are controlling the company's balance sheet and budget, preparing annual audit report, denouncing corruption and deficiencies. Auditors, take advantage of review and getting information rights. And also they have the right of collecting fee and for non-partner auditors have right to indemnity. Auditors are responsible from the corruption that occurs during establishment of the company in succession with the board members. General responsibilities of auditors are arranged by. Article of Turkish Commercial Legislation. According to. Article, auditors are responsible from all the losses that are formed by neglecting auditing duties, unless they prove their innocent. This provision also explains the attention obligations of auditors. Keywords : Capital Companies, Turkish Trade Law, Auditing Date : May 2019