Yetişkin kadınlarda diyet kalitesinin, beslenme durumu ve tip 2 diyabet riski üzerine etkisinin belirlenmesi

Abstract

Diyabet, yıllar geçtikçe görülme sıklığı artan kronik bir hastalıktır. Bu araştırmada, yetişkin kadınlarda diyet kalitesinin, beslenme durumu ve tip 2 diyabet riski üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma Ocak-Mart 2022 tarihleri arasında, İstanbul Maltepe Ersoy Hastanesi, Beslenme ve Diyet Polikliniğine, vücut ağırlığı kontrolü için başvuran, 120 yetişkin kadının katılımıyla yürütülmüştür. Veriler, araştırmacılar tarafından literatür derlenerek hazırlanan katılımcı bilgi formu, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi- Kısa Form (IPAQ-SF), 24 saatlik besin tüketim formu ve Finlandiya Tip-2 Diyabet Risk Anketi (FINDRISK) yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Bireylerin diyet kalitelerinin belirlenmesinde NAR ve MAR skoru kullanılmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 38,7±13,56 yıl, beden kütle indeksi (BKİ) ortalaması 30,4±6,09 kg/m2, FINDRISK ortalaması 14,9±6,70 puan olarak belirlenmiştir. Bireylerin %37,2'si hafif şişman, %44,0'ı obez olarak saptanmıştır. Diyabet riski; yüksek ve çok yüksek olan bireylerin oranı sırasıyla; %27,5 ve %28,3 olarak saptanmıştır. Vücut ağırlığı, BKİ, bel çevresi, bel boy oranı, boyun çevresi, vücut yağ yüzdesi ve yağ kütlesi değerleri arttıkça bireylerin diyabet risk skorlarının arttırdığı belirlenmiştir (p<0,05). Yağsız vücut kütlesi ve yüzdesinin azalmasının da diyabet riskini arttırdığı saptanmıştır (p<0,05). Biyokimyasal parametrelerden Açlık Kan Şekeri (AKŞ), İnsülin, HOMA-IR, toplam kolesterol, yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterol (LDL-K) ve trigliserit değeri diyabet riski yüksek ve çok yüksek olan bireylerde diğer bireylere göre daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Bireylerin fiziksel aktivite seviyeleri arttıkça diyabet risklerinin azaldığı belirlenmiştir (p<0,05). Diyabet risk skoru ve biyokimyasal parametreleri arasında herhangi bir korelasyon olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Sonuç olarak, bireylerin antropometrik değerlerinin, vücut kompozisyonunun ve fiziksel aktivite düzeyinin diyabet riski üzerinde oldukça etkin olduğu saptanmıştır. Bu durum göz önüne alınarak uygun sağlık politikaları geliştirilmelidir.Diabetes is a chronic disease whose prevalence has increased over the years. In this study, it was aimed to determine the effect of diet quality on nutritional status and type 2 diabetes risk in adult women. The research was carried out with the participation of 120 adult women who applied to Istanbul Maltepe Ersoy Hospital Nutrition and Diet Polyclinic between January and March 2022 for body weight control. Data were collected using a questionnaire prepared by the researchers by compiling the literature, International Physical Activity Questionnaire-Short Form (IPAQ-SF), 24-hour food consumption form and Finnish Type-2 Diabetes Risk Questionnaire (FINDRISK). NAR and MAR scores were used to determine the diet quality of individuals. The mean age of the individuals participating in the study was 38.7±13.56 years, the average body mass index (BMI) was 30.4±6.09 kg/m2, and the FINDRISK score was 14.9±6.70. 37.2% of the individuals were found to be slightly overweight and 44.0% to be obese. Diabetes risk; the proportion of individuals with high and very high, respectively; It was determined as 27.5% and 28.3%. It was determined that diabetes risk scores of individuals increased as body weight, BMI, waist circumference, waist height ratio, neck circumference, body fat percentage and fat mass values increased (p<0.05). It was determined that the decrease in lean body mass and percentage also increased the risk of diabetes (p<0.05). Among biochemical parameters, FBC, Insulin, HOMA-IR, total cholesterol, LDL-C and triglyceride values were found to be higher in individuals with high and very high diabetes risk (p<0.05). It was determined that the risk of diabetes decreased as the physical activity levels of the individuals increased (p<0.05). There was no correlation between diabetes risk score and biochemical parameters (p>0.05). As a result, it was determined that individuals' anthropometric values, body compositions and physical activity levels were highly effective on diabetes risk. Considering this situation, appropriate health policies should be developed and the rate of individuals catching the disease should be reduced.