Tersine lojistik ağ yapılanması sürecinde bölgesel toplama merkezlerinin yer tespiti ve uygulamalı bir örnek

Abstract

Son yıllarda; gerek devletlerin yapmış olduğu yasal düzenlemeler, gerek özel işletmelerin maliyetleri azaltmak amacıyla yapmış oldukları faaliyetler tersine lojistiğin önemini ortaya koymaktadır. Aynı zamanda, işletmelerin tersine lojistiğe yönelmelerinde büyük etken olarak devletler tarafından, çevrenin ve doğal kaynakların korunması amacıyla ortaya koyulan yasal düzenlemeler olduğunu da söyleyebiliriz. Tersine lojistiğin artan bu önemi ile çeşitli sorunları da beraberinde getirdiğini görmekteyiz. Bu sorunlar arasında belirsizliğin hakim olduğu tüketiciden üreticiye olan geri akışın planlanması ve yönetilmesini de söyleyebiliriz. Bu çalışmada Tersine lojistiğin, tedarik zinciri ve tersine tedarik zinciri içerisindeki yeri ortaya koyularak tersine lojistik ağ yapılanması kapsamında bölgesel toplama merkezlerinin yer tespiti yapılması uygulamalı bir örnek ile gösterilmiştir. Bu uygulamalı örnek ile tersine lojistik ağ yapılanması kapsamında bölgesel toplama merkezlerinin nerelerde olması gerektiği sorusuna cevap bulmaya çalışılmıştır. Ayrıca problem ele alınırken Türkiye'de mevcut kamu kurum ve kuruluşları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kullanılan metodoloji ise; problemin tanımlanması, verilerin toplanması ve elde edilen verilerin Tam sayılı matematiksel model içerisinde çözümlenmesi şeklinde uygulanmıştır. Modelin çözülmesi ile elde edilen bulgular, kabul edilen bölgelerde kurulacak bölgesel toplama merkezlerinin nerelerde olması gerektiği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Yapılan bu çalışmanın; Birinci bölümünde, yapılan çalışmaya genel bir giriş ve çalışmanın temel amacı ortaya konulmuştur. İkinci bölümünde, tedarik zinciri ve tedarik zinciri yönetimi kavramları ortaya koyularak, tedarik zinciri içerisinde geri akışında mevcut olduğu açıklanmıştır. Üçüncü bölümünde, sadece geri akış olarak ele alınan tersine tedarik zinciri ve tersine tedarik zinciri yönetimi kavramları ortaya koyularak, tersine lojistik sürecinin tersine tedarik zinciri içerisindeki yerinden bahsedilmiştir. Dördüncü bölümünde, ileri ve geri akışın beraber ele alınıldığı kapalı döngü tedarik zincirinden bahsedilerek, kapalı döngü tedarik zinciri iş modelleri ortaya koyulmuştur. Beşinci bölümünde, tersine lojistik kavramı ve literatürdeki yeri ortaya koyularak, tersine lojistik içerisindeki mevcut ağ yapısı türleri ortaya koyulmuştur. Altıncı bölümünde ise tersine lojistik ağ yapılanması ile ilgili literatür araştırması yapılarak yapılan çalışmaların hangi konuları ele aldığı ve hangi çözüm tekniklerini kullandıkları ortay koyulmuştur. Yedinci bölümünde, tersine lojistik ağ yapılanması kapsamında toplama merkezlerinin yer seçimi uygulama örneği ele alınarak, tam sayılı programlama modeli kullanarak optimum çözüm ve alternatif çözümler elde edilmiştir. Sonuç bölümünde ise yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlar ve bu konu kapsamında akademisyenlere önerilen çalışma konuları yer almaktadır.

In recent years, both the legal regulations made by states and the activities conducted by private companies with the aim of reducing their costs prove the importance of reverse logistics. At the same time, we can also say that the legal regulations laid dow by states with the aim of protecting environment and natural resources are among the major factors behind the companies' heading for reverse logistics. We see that reverse logistics brings various problems along with its increasing importance. Among these problems, we can mention the planning and management of backflow from the consumer to the producer where uncertainty dominates. In this study, by pointing to the importance of reverse logistics in supply chain and reverse supply chain, the location of collection centers has been indicated with a practical example in the context of reverse logistics network structuring. With practical examples of this within the scope of reverse logistics network structure is tried to find an answer to the question of regional collection centers where they should be. In addition, when discussing the problem within the framework of public instruction and organizations in Turkey were evaluated. If the methodology used, problem identification, data collection and analysis of data obtained in the form of a mathematical model applied to integer. The results obtained by solving the model, which is considered to be established in areas where regional collection centers revealed that result should be. Of this study; In the first part, a general introduction to the study and the main purpose of has been presented.In the second part, by explaining the concepts of supply chain and management of supply chains, the existence of backflow in supply chain has been clarified. In the third part, by explaining the concepts of reverse supply chain and management of reverse supply, which are only handled as backflow, the importance of reverse logistics process in reverse supply chain has been expressed. In the fourth part, by talking about the closed-looped supply chain, where backflow and forth flow are handled together, the business models of closed-looped supply chain have been presented. In the fifth part, by setting forth the concept of reverse logistics and its place in the literature, the types of present network structures in reverse logistics have been clarified. In the sixth part, by making literature research about reverse logistics network structure, the subjects handled and the solution techniques used in these studies have been expressed. In the seventh part, by handling the practical example of choosing location for collection centers in the context of reverse logistics network structure, an optimum solution and alternative solutions have been obtained by using integer programming model. As for the conclusion part, it includes the results obtained from the study and also some research topics suggested to academicians in this context.