İnsülin direnci tanısı almış yetişkin bireylerde akdeniz tipi beslenmeye uyumun antropometrik ölçümler ve biyokimyasal parametreler ile ilişkisi

Abstract

Günümüzde beslenme kaynaklı sağlık problemleri oldukça büyük bir paya sahiptir. Beslenme sorunlarının önlenmesinde; diyet tedavisi, fiziksel aktivite etkinliği, sağlığın iyileştirilmesi ile hastalıkların kontrolü önemli halk sağlığı stratejileridir. Bu çalışmanın amacı; insülin direnci tanısı alan hastalarda, Akdeniz tipi beslenmeye uyumun ve diyetin inflamatuar indeksinin belirlenmesi ve bu sonuçların antropometrik ölçümler ve biyokimyasal parametreler ile ilişkisinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda bireylerin demografik özellikleri, antropometrik ölçümleri ve biyokimyasal parametrelerinin sorgulandığı bir 'Katılımcı Bilgi Formu', 'Akdeniz diyetine bağlılık ölçeği (Mediterranean Diet Adherence Scale- MEDAS)', 'Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi- Kısa Form (IPAQ-SF)' ve diyet inflamatuar indeksinin (Dİİ) belirlenebilmesi için '3 günlük besin tüketim kaydı formu' katılımcılara yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. Çalışmaya %29,2'si erkek %70,8'i kadın toplamda 137 yetişkin birey dahil edilmiş olup katılımcıların yaş ortalaması 37,4±13,26 yıldır. Erkek ve kadın bireylerin Beden Kütle İndeksi (BKİ) değeri ortalaması sırasıyla; 29,5±5,60 kg/m2 ve 29,5±6,50 kg/m2'dir (p>0,05). Bireylerin %0,7'si zayıf, %27,0'ı normal vücut ağırlıklı, %28,5'i hafif şişman ve %43,8'i obezdir. Bireylerin MEDAS puan ortalaması 7,7±1,84 puandır. Ölçek puanına göre Akdeniz diyetine uyumu kötü, orta ve iyi olan bireylerin oranı sırasıyla; %31,4, %33,6 ve %35,0'dır. Akdeniz diyetine bağlılık ölçeği puanı, normal vücut ağırlığına sahip bireylerde, hafif şişman ve obez bireylere göre daha yüksektir (p<0,05). Akdeniz diyetine uyumu iyi olan bireylerin Açlık kan şekeri (AKŞ), HbA1c ve Tiroid Stimüle Edici Hormon (TSH) kan tahlil değerleri Akdeniz diyetine uyumu kötü ve orta olan bireylerin değerlerinden anlamlı şekilde düşüktür (p<0,05). Bireylerin, Akdeniz diyetine uyumları arttıkça vücut yağ yüzdeleri azalmıştır (p<0,05). Çalışmaya katılan bireylerin toplam Dİİ skoru ortalaması -2,9 ± 5,02 puandır (E:-2,7± 3,98, K:-2,9± 5,42 puan) (p>0,05). Q1 (<-6,41), Q2 (-6,4-[ -1,62]), Q3 (-1,63-[1,14]) ve Q4 (≥1,14) aralıkta olan bireylerin oranı sırasıyla; %34,3, %20,4, %19,0 ve %26,3'tür. Normal BKİ aralığında olan bireylerin Dİİ skoru diğer BKİ aralığında olan bireylere göre anlamlı şekilde düşüktür (p<0,05). Dİİ skoru Q1 aralığında olan bireylerin vücut ağırlığı, BKİ, bel çevresi ve AKŞ değeri Q4 aralığında olan bireylerin BKİ ve bel çevresi ortalamasında anlamlı şekilde düşük bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak, Akdeniz diyetine uyum ile Dİİ arasında bir ilişki saptanmış ve bu parametrelerin antropometrik ve biyokimyasal değerler ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. MEDAS ölçeğinin bireylerin sağlıklı beslenme tutumlarının saptanmasında kullanılabilir bir parametre olduğu düşünülmektedir. Ölçekler ile beslenme durumu arasında ilişkinin kesin olarak belirlenmesi için daha geniş örneklemde ve daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler Akdeniz diyeti, İnsülin direnci, Obezite, Diyet inflamatuar indeksi Tarih: 06.01.2023Today, nutrition-related health problems have a large share. In the prevention of nutritional problems; diet therapy, physical activity efficiency, health promotion and disease control are important public health strategies. The aim of this study was to determine the adherence to the Mediterranean diet and the inflammatory index of the diet in patients diagnosed with insulin resistance, and to examine the relationship between these results and anthropometric measurements, blood parameters. In this context, a 'Participant Information Form', 'Mediterranean Diet Adherence Scale-MEDAS', 'International Physical Activity Questionnaire-Short Form (IPAQ-SF)' and diet in which demographic characteristics, anthropometric measurements and biochemical parameters of individuals are questioned. In order to determine the dietary inflammatory index (DII), the '3-day food consumption record form' was applied to the participants by face-to-face interview method. A total of 137 adults, 29.2% male and 70.8% female, were included in the study, and the mean age of the participants was 37.4±13.26 years. Mean Body Mass Index (BMI) values ​​of male and female individuals, respectively; 29.5±5.60 kg/m2 and 29.5±6.50 kg/m2 (p>0.05). 0.7% of the individuals were underweight, 27.0% were with normal body weight, 28.5% were slightly overweight and 43.8% were obese. The mean MEDAS score of the individuals is 7.7±1.84 points. According to the scale score, the proportion of individuals with poor, moderate and good adherence to the Mediterranean diet are respectively; 31.4%, 33.6% and 35.0%. The Mediterranean diet adherence scale score was higher in individuals with normal body weight than in slightly overweight and obese individuals (p<0.05). Fasting blood sugar (FBS), HbA1c and thyroid stimulating hormone (TSH) blood sample values ​​of individuals with good adherence to the Mediterranean diet were significantly lower than those of individuals with poor or moderate adherence to the Mediterranean diet (p<0.05). As individuals' adherence to the Mediterranean diet increased, their body fat percentage decreased (p<0.05). The mean total DII score of the individuals participating in the study was -2.9 ± 5.02 points (Male:-2.7± 3.98, Female: -2.9± 5.42 points) (p>0.05). Proportion of individuals in the range of Q1 (<-6.41), Q2 (-6.4-[ -1.62]), Q3 (-1.63-[1.14]), and Q4 (≥1.14), respectively ; 34.3%, 20.4%, 19.0% and 26.3%. DII scores of individuals in the normal BMI range are significantly lower than those in the other BMI range (p<0.05). The body weight, BMI, waist circumference and FBS values ​​of individuals with DII scores in the Q1 range were found to be significantly lower in the mean of BMI and waist circumferences of those with a FPS score in the Q4 range (p<0.05). As a result, a relationship was determined between adherence to the Mediterranean diet and DII, and it was determined that these parameters had relationships with anthropometric and biochemical values. It is thought that the MEDAS scale is a useful parameter in determining the healthy eating attitudes of individuals. There is a need for more comprehensive studies with larger samples to determine the exact relationship between scales and nutritional status. Keywords: Mediterranean diet, Insulin resistance, Obesity, Dietary inflammatory index Date: 06.01.2023