Finansal tabloların denetiminde etik kuralların etkisi ve bir uygulama

Abstract

İnsanların kaostan uzak bir düzen içinde yaşayabilmesi için gerekli olan faktörlerden birisi, kültürden kültüre değişiklik gösterse de temelde etik kurallardır. Çalışma hayatında insanlar birbirleriyle gerek bilgi gerekse ticari anlamda her türlü alışverişte bulundukları için birbirlerine güvenmeli ve içinde bulundukları kültüre uygun davranmaları gerektiğinin farkında olarak sorumluluklarını yerine getirmelidir. Sorumluluk bilinci ile hareket ederek etik davranışlar sergilemek, her birey için içinde bulunduğu her şartta mümkün olmayabilir. Bu gibi durumlarda etik dışı davranışları kabul etmek yerine müdahalede bulunabilmek adına yetkili kuruluşlar tarafından etik kurallar belirlenir. Etik kuralların belirlenebilmesi için toplumlar ve kültürleri iyi tanımak gerekir. Belirlenen kuralların uygulanıp uygulanmadığı iç kontroller ve denetimler aracılığıyla takip edildiği sürece bireyler mecburi olarak etik davranmaya yönlendirilmiş olurlar. Etik kuralların denetim üzerindeki etkilerinden bahsedilen bu çalışmada, finansal tablolar, finansal tabloların denetlenmesi ve denetim süreci ile ilgili aşamalara değinilmiştir, denetimde etik davranmanın gereklilikleri ve sonuçlarından bahsedilmiştir. Çalışmada, ilgili yasal düzenlemeler referans alınarak, etik kurallar ve meslek etiğinin iş yaşamına katkıları ve etik dışı davranışların sonucu olarak ortaya çıkan olumsuz durumlar anlatılmaya çalışılmıştır. Etik kurallara uygun davranmamanın iş yaşamında getirdiği olumsuz sonuçlara engel olmak, toplumsal huzur ve refahın korunabilmesi için de önemlidir. Denetim sürecinde hem işletme hem de denetçi sorumluluklarının etik kurallar çerçevesinde incelendiği bu çalışmada geçmiş dönemlerde yaşanan etik dışı davranışlardan kaynaklı skandallara yer verilerek etik kuralların etkisi gösterilmeye çalışılmıştır.

Although it varies from culture to culture, one of the factors necessary for people to live in an order free from chaos is basically ethical rules. Together with the working life, people should trust each other and fulfill their responsibilities by being aware of the need to act in accordance with the culture they live in, as they exchange all kinds of information and goods. Acting with a sense of responsibility and exhibiting ethical behavior may not be possible for every individual under every circumstances. In such cases, ethical rules are determined by authorized institutions in order to be able to intervene, instead of accepting the unethical behaviors. In order to determine ethical rules, societies and cultures should be well known. As long as the implementation of the pre-determined rules is followed through internal controls and audits, individuals are compulsorily directed to act ethically. In this study, in which the effects of ethical rules on audit are mentioned, the stages related to financial statements, auditing of financial statements and audit process are touched upon and the requirements and consequences of ethical behavior were underlined in the audit. In the study, with reference to the relevant legal regulations, the contributions of ethical rules and professional ethics to business life and the negative situations that occur as a result of unethical behavior are tried to be explained. Preventing the negative consequences of not acting in accordance with ethical rules in business life is also important for protecting the social peace and welfare. In this study, in which the responsibilities of both the enterprise and the auditor are examined within the framework of ethical rules during the audit process, the effect of ethical rules, by including the scandals caused by the unethical behaviors experienced in the past, is tried to be shown.