Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Günümüz gelişen ve değişen dünyasında lisans düzeyinde eğitim görmekte olan üniversite öğrencilerinin, toplumsal statünün oluşmasında ve rollerin belirlenmesinden önemli bir yeri bulunmaktadır. Yeni programların getirilerinden biri olan düşünme ve özellikle eleştirel düşünmenin geliştirilmesinde öğretmenlerin rolü azımsanamayacak düzeydedir. Gelecek nesillerin yetiştirilmesinde önemli bir rol oynayan üniversite eğitimi alan öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet tutumları ve eleştirel düşünme eğilimleri bu noktada önem kazanmaktadır. Bu bağlamdan hareketle okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet algılarının ve eleştirel düşünme eğilimlerinin belirlenmesi hangi faktörlere göre şekillendiğinin ortaya çıkartılması daha nitelikli öğretmen yetiştirme konusunda gerekli önlemlerin alınacağını düşündürmektedir. Ayrıca, araştırmayla ilgili literatürde belirlenen bir çalışmaya rastlanmadığından bu bağlamda literatüre katkı sağlama noktasında araştırma önem taşımaktadır. Araştırmayla okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet rolleri tutumları ve eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin ortaya konması amaçlanmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda çalışma kapsamında veri toplama aracı olarak, okul öncesi öğretmen adaylarına araştırmacı tarafından oluşturulan Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Zeyneloğlu (2008) tarafından geliştirilen Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve Semerci (2000, 2010,2016) tarafından geliştirilen Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada standart sapma, ortalama, yüzde istatistikleri kullanılmıştır. Ölçeklerin güvenirlikleri Cronbach Alpha Katsayısı ile ölçülerek güvenilir bulunmuşlardır. Verilere normallik testi yapılarak normal dağıldıkları belirlenmiştir. Parametrik testlerden Bağımsız T Testi, ANOVA Testi, Korelasyon ve Regresyon Analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarının eşitlikçi olduğu ve eleştirel düşünme eğilimlerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri tutumu ile eleştirel düşünme eğilimleri arasında ana boyutlarda ve tüm boyutlarda pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Toplumsal cinsiyet rolü ana boyutu ile eleştirel düşünme eğilimi ana boyutu arasında pozitif yönlü, orta derecede ve %12,6 etki bulunmuştur.

In today's developing and changing world, university students have an important place in the formation of social status and determining roles. The role of teachers in the development of thinking and especially critical thinking, which is one of the returns of new programs, is underestimated. Gender attitudes and critical thinking tendencies of pre-school teacher candidates who play an important role in the education of future generations gain importance at this point. In this context, it is suggested that the determination of gender perceptions and critical thinking dispositions of pre-school teacher candidates will be determined according to which factors. In addition, research is important in terms of contributing to the literature in this context since there is no study determined in the literature related to research. The aim of this study was to determine the relationship between pre-school teachers' gender roles attitudes and critical thinking dispositions. In line with the stated purpose, pre-school teacher candidates were administered the Gender Role Attitude Scale developed by Zeyneloğlu (2008) as well as the Critical Thinking Tendency Scale developed by Semerci (2000, 2010, 2016). Standard deviation, mean and percentage statistics were used in the study. Cronbach Alpha Coefficient measured the reliability of the scales. The data were determined to be normal distributed by testing the normality. Independent T Test, ANOVA Test Correlation and Regression Analysis were applied for parametric tests. As a result of the research, it was determined that pre-school teacher candidates' gender roles were equitable and their critical thinking tendencies were high. A positive and significant relationship was found between pre-school teacher candidates' attitudes towards gender roles and critical thinking tendencies in all dimensions. The main dimension of the gender main role and the critical thinking tendency was moderate and 12.6%.