Obsesif kompulsif bozuklukta prospektif ve retrospektif bellek, üst-bellek ve işlevsel olmayan inançların ilişkisi

Abstract

Bu araştırmada obsesif kompulsif bozuklukta bellek (retrospektif ve prospektif), üst-bellek ve işlevsel olmayan inançların ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca çıkan sonuçların sadece OKB'ye özgü olduğu çıkarımını yapabilmek için kontrol grubuna ek olarak kaygı bozuklukları grubundan panik bozukluk grubu da araştırmaya ikinci bir karşılaştırma grubu olarak dahil edilmiştir. Araştırma hipotezi, OKB tanısı alan kişilerin prospektif ve retrospektif bellek süreçlerinin bozulduğu, belleklerine duydukları güvenin düşük olduğu ve yüksek düzeyde işlevsel olmayan inançlara sahip oldukları yönündedir. Araştırma OKB grubu (n=29), Panik grubu (n=23) ve Kontrol grubu (n=30) olmak üzere üç grup üzerinde yürütülmüştür. Katılımcıların bellek süreçlerini objektif bir şekilde değerlendirebilmek için çeşitli görevlerden oluşan bellek testi uygulanmıştır. Araştırmada ayrıca Beck Depresyon Envanteri (BDE), Padua Envanteri (PE), Spielberger Durumluk Kaygı Envanteri (SDKE) - Spielberger Sürekli Kaygı Envanteri (SSKE), Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi (MOKSL), Obsesif İnanışlar Ölçeği-44 (ÖİÖ-44), İleriye ve Geriye Yönelik Bellek Ölçeği (İGYBÖ) kullanılmıştır. Her bir bağımlı değişken için gruplar arasında anlamlı farklılık olup olmadığına ANOVA ile bakılmıştır. Analizler sonucunda, prospektif ve retrospektif bellek süreçleri açısından hem OKB ve hem de Panik grubunun Kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük performans sergilediği görülmüştür. Ayrıca, üst-bellek süreçleri açısından OKB grubunun kontrol grubundan anlamlı derecede yüksek bellek sorunları bildirdikleri saptanmıştır. Ancak depresyon ve kaygı düzeylerinin kontrol edildiği ANCOVA'da bu farkın ortadan kalktığı görülmüştür. İşlevsel olmayan inançlar açısından ise 'abartılmış sorumluluk ve tehdit' inanç alanı ile 'mükemmelliyetçilik/kesinlik' inanç alanının OKB'de önemli olan inanç alanları olduğu görülürken, 'düşüncelere aşırı önem verme ve düşünce kontrolü' inanç alanı bakımından OKB ile Kontrol grubu arasında görülen anlamlı farklılığın depresyon ve kaygı düzeylerinin kontrol edilmesiyle ortadan kalktığı gözlenmiştir. Sonuç olarak OKB tanısı alan kişilerin bellek sorunları yaşadıkları, belleklerine duydukları güvenin düşük olduğu ve yüksek düzeyde işlevsel olmayan inançlara sahip oldukları hipotezlerinin kısmen desteklendiği görülmüştür. Ayrıca OKB'de görülen bellek ve üst-bellek sorunlarının OKB'ye özgü olmadığını destekleyen bulgular elde edilmiştir.This research study aims to investigate the relationship between memory (prospective and retrospective), metamemory and dysfunctional beliefs accompanying obsessive compulsive disorder (OCD). Three groups were included in the study: 29 participants diagnosed with OCD, 23 participants diagnosed with panic disorder and 30 healthy controls. In order to draw the conclusion that all results are valid only for OCD, we included the panic disorder group as a second comparison group. All the groups were similar with regards to age, sex and duration of education. We hypothesized that the OCD group has comparatively more memory deficits (prospective and retrospective), diminished confidence in memory and higher dysfunctional beliefs. A memory test with various subtests was administered to all the participants in order to obtain an objective evaluation of their memory processes. Other instruments used in the study were Beck Depression Inventory (BDI), Padua Inventory (PI), Spielberger State Anxiety Inventory (SSAI)- Spielberger Trait Anxiety Inventory (STAI), Maudsley Obsessive Compulsive Inventory (MOCI), Obsessive Beliefs Questionary-44 (OBQ-44), Prospective and Retrospective Memory Questionnaire (PRMQ). For the analysis of research data, ANOVA was administered to see the differences between groups. Results show that the OCD group and the Panic group got lower scores in the memory test than the Control group. In addition, the OCD group reported more memory problems than the Control group. ANCOVA was used to exclude the effects of depression and anxiety. When depression and anxiety levels were controlled, the differences between groups disappeared. Another important result is that while 'responsibility and threat overestimation', 'perfectionism and need for certainty' were found to be important obsessive beliefs for the maintenance of OCD; 'control and importance of thoughts' disappeared when depression and anxiety levels were controlled. In summary, the results show that memory and metamemory deficits are not particular to OCD as they also accompany panic disorder. However, obsessive beliefs are found to have an important role in the maintenance of OCD.