Meşk sistemi ve konservatuvar eğitiminin usta-çırak ilişkisi özelinde üslup ve tavır açısından karşılaştırmalı analizi

Abstract

Klasik Türk Müziği'nin gelenekten gelen icra üslup ve tavrının devam ettirilerek sonraki kuşaklara aktarılmasında, meşk sisteminin ve konservatuvar eğitiminin önemli bir yeri bulunmaktadır. Münir Nurettin Selçuk, Alaeddin Yavaşça ve Bekir Sıdkı Sezgin gibi alanında önde gelen sanatçılar, üslup ve tavrın kazanılmasında usta-çırak ilişkisinin önemini vurgulamışlar, icracı ve bestekâr kimliklerinin yanı sıra, konservatuvar çatısı altında pek çok öğrenci yetiştirmişlerdir. Bu çalışmada Bekir Sıdkı Sezgin ile onun hem meşk toplantılarında hem de konservatuvar hocalığı döneminde öğrencisi olmuş Doğan Dikmen, Koray Safkan ve Necmettin Yıldırım'ın icra üslup ve tavırlarındaki benzerlik ve farklılıklar, kullandıkları süsleme teknikleri ve nüans elemanları dikkate alınarak incelenmiş, karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Her sanat dalında olduğu gibi müzik alanında da tarihsel süreç içerisinde içerik ve yapısal değişimler yaşanmıştır. Bu değişim, musiki eğitim ve aktarımında özellikle tavır konusunda kendini göstermektedir. Bu bakımdan geçmişten bugüne bir köprü kurmak, üzerinde yapacağımız çalışma özelinde ve geleneğin doğru anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Bu düşünce ile ikinci bölümde meşk sisteminin özelliklerine ve meşk sistemi içerisindeki usta-çırak ilişkisi ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde Klasik Türk Müziği eğitimi 'meşk ile eğitim' ve 'konservatuvar eğitimi' olarak iki ana bölüme ayrılmış ve her iki eğitim sistemi konumuz çerçevesinde ana hatları ile birlikte ele alınmıştır. Dördüncü bölümde üslup ve tavır, kavramsal olarak incelenmiş ve ses icracılığındaki yerine değinilmiştir. Bu amaçla son bölüme zemin hazırlamak üzere alanında üst düzey icracı olarak kabul görmüş Bekir Sıdkı Sezgin'in hayatı, sanat anlayışı, icracılığı ve hocalığı ile ilgili verilen bilgilerin yanı sıra, icra alanında gelecek kuşaklara örnek teşkil eden üslup ve özellikle tavrını ortaya koyan süsleme teknikleri ve nüans elemanları hakkında da detaylı bilgiler aktarılmıştır. Ayrıca kendi seslendirdiği 14 eser üzerinden örnekler sunulmuştur. Beşinci bölümde ise Bekir Sıdkı Sezgin'in ve seçilen 3 öğrencisinin icra tavırları her biri 4'er kez olmak üzere, ortak icra ettikleri şarkı formundaki 7 eser üzerinden, kullanmış oldukları süsleme teknikleri ve nüanslar göz önüne alınarak notaya aktarılmış, karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.Meşk and conservatory education have an important place in the continuation and transfer of the performance style and attitude of Classical Turkish Music from tradition to the next generations. Leading artists such as Münir Nurettin Selçuk, Alaeddin Yavaşça and Bekir Sıdkı Sezgin emphasized the importance of the master-apprentice relationship in the acquisition of style and attitude, and trained many students under the roof of the conservatory as well as being performers and composers. In this study, the similarities and differences in the performance styles and attitudes of Bekir Sıdkı Sezgin and his students Doğan Dikmen, Koray Safkan and Necmettin Yıldırım, who were his students both in the meşk meetings and during his conservatory teaching period, were analyzed comparatively, taking into account the ornamentation techniques and nuance elements they used. As in every branch of art, there have been content and structural changes in the field of music in the historical process. This change manifests itself in music education and transmission, especially in terms of attitude. In this respect, building a bridge from the past to the present is important for the study we will be conducting and for the correct understanding of the tradition. With this in mind, the second section includes information on the characteristics of the meşk and the master-apprentice relationship within the meşk. In the third chapter, Classical Turkish Music education is divided into two main sections as 'education with meşk' and 'conservatory education' and both education systems are discussed together with their main lines within the framework of our subject. In the fourth chapter, style and attitude are examined conceptually and their place in vocal performance is mentioned. For this purpose, in order to prepare the ground for the last chapter, in addition to the information given about the life, artistic understanding, performance and teaching of Bekir Sıdkı Sezgin, who is recognized as a high-level performer in his field, detailed information about the ornamentation techniques and nuance elements that reveal his style and especially his attitude, which sets an example for future generations in the field of performance, has been conveyed. In addition, examples of 14 works performed by him were presented. In the fifth chapter, the performance styles of Bekir Sıdkı Sezgin and his 3 selected students were notated and analyzed comparatively, taking into account the ornamentation techniques and nuances they used, on 7 works in song form that they performed together, 4 times each. Keywords: