Tip 2 diyabet ve diyabet yönetimi üzerine nitel bir araştırma: Hastaların perspektifinden diyabet ve yönetiminde yaşanan zorluklar

Abstract

Bu araştırmanın amacı tip 2 diyabeti olan yetişkinlerin diyabet ve diyabet yönetimini nasıl deneyimlediklerini, kendi perspektiflerinden değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda 35-59 yaşları arasında tip 2 diyabet tanısı almış 8 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler tematik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Mevcut çalışmada iki ana tema tespit edilmiştir. Birinci ana tema, diyabetin katılımcıların gözünden ne anlama geldiği ve nasıl deneyimlendiğini tanımlamaktadır ve 'Diyabetin Öznel Deneyimi' olarak adlandırılmıştır. İkinci ana tema ise diyabetin katılımcılar tarafından nasıl düzenlenebildiğine ve düzenlenemediğine işaret etmektedir ve 'Diyabetin Düzenlenmesi' olarak adlandırılmıştır. Diyabetin öznel deneyimi ana teması, katılımcıların diyabet hastalığı ile ilgili tanımlamalarını, teşhisi nasıl deneyimlediklerini, teşhise verdikleri ilk tepkileri, hastalığa atfedilen sebepleri ve hastalığın etkilerini kapsamaktadır. Diyabetin düzenlenmesi ana teması ise, diyabetle baş etmede yaşanan zorluklar ve kolaylaştırıcı faktörleri kapsamaktadır. Hastalığın yönetimini zorlaştıran faktörler arasında hastalığı kabullenememe, yaşanan ikircikli durumlar, inkar etme, yemekten zevk alma, kaçamak yapma, kısıtlanamama, belirti yokluğu ve gündelik hayatta yaşanan zorluklar bulunmaktadır. Kolaylaştırıcı faktörler arasında ise, hayır diyebilme, hastalığı kabullenme, eş desteği ve sosyal karşılaştırma yapma bulunmaktadır. Tüm bu bulgular ilgili literatür çerçevesinde değerlendirilmiş ve diyabet hastalarına verilecek psikososyal eğitim ve müdahaleler için öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Diyabet, diyabet yönetimi, yaşanan zorluklar, tip 2 diyabet, nitelikselThe main aim of this study is to investigate subjective experiences of diabetes 2 and participants' perspectives on diabetes management. For this purpose, 8 participants with diabetes 2, aged between 35-59 were interviewed. Thematic anlysis was employed to analyse these interviews. In this study, two main themes were identified. The first main theme, 'Subjective Experience of Diabetes', identifieshow participants make sense of diabetes 2. The second main theme, 'Management of Diabetes', refers to how people with type 2 diabetes can or cannot manage their illness. Subjective experiences of diabetes, as one of the main theme, consist of the participants' definitions of diabetes, texperiences of their diagnosis, first reactions to the diagnosis, attributed reasons to theillness, and the effects of the illness. Management of diabetes, as the other main theme, consists of challenges in coping with diabetes and facilitating factors. The challenges in coping with diabetes are the dificully in accepting the illness, ambivalent situtations, denial, an appreciation of eating, copping out, avoidance of restrictions, absence of symptoms, and challenges lived through daily lives. The facilitating factors are being able to say 'no' to others, accepting the illness, partner support, and making social comparisons. All of these findings were evaluated within the frame of relevant literature, and suggestions were made about psychosocial education and interventions, which might be offered to diabetic patients. Keywords: Diabetes, management of diabetes, challenges, type 2 diabetes, qualita