Ebeveynden algılanan davranışsal ve psikolojik kontrolün ve toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin algıların aleksitimi ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışma aleksitimi kavramını ebeveynden algılanan davranışsal ve psikolojik kontrol, toplumsal cinsiyet rolleri oluşumu ilişkisi bağlamında incelemeyi hedeflemiştir. Araştırmanın örneklemi 340 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada veriler Sosyodemografik Bilgi Formu, Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği, Psikolojik Kontrol Ölçeği, Duygu İfade Etme Ölçeği, Toronto Aleksitimi Ölçeği-20 ve Toplumsal Cinsiyet Oluşumu Ölçeği ile toplanmıştır. Veriler üzerinde korelasyon analizleri, Kolmogrov Smirnov Testi, Kruskal Wallis H testi, Mann Whitney U testi ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda davranışsal ve psikolojik kontrol, toplumsal cinsiyet oluşumu rolleri ve aleksitimi arasında korelasyon olduğu görülmüştür. En yüksek korelasyon katılımcıların ebeveynden algıladığı psikolojik kontrolün klasik boyutu ile aleksitimi düzeyleri arasında olmuştur. Ayrıca psikolojik kontrolün aleksitimi boyutlarından duyguları tanımada zorluk, duyguları ifade etmede zorluk ve dışşal odaklılıkla da pozitif korelasyon gösterdiği bulunmuştur. Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği ile ölçülen davranışsal kontrolün, kabul ilgi boyutu ile aleksitimi düzeyi, duyguları tanıma ve ifade etmenin negatif korelasyonda olduğu; denetim kontrol boyutu ile pozitif korelasyonda oldukları görülmüştür. Toplumsal Cinsiyet Oluşumu Ölçeği alt boyutlarından geleneksel bakış açısı ile aleksitimi, duyguları tanıma, duyguları ifade etme ve dışsal odaklılık arasında pozitif korelasyon, eşitlikçi bakış açısı ile ise negatif korelasyon olduğu saptanmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda; psikolojik kontrolün klasik boyutunun, toplumsal cinsiyet oluşumu ölçeğinin geleneksel bakış açısı boyutunun aleksitimi üzerinde pozitif etkisi olduğu, Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeğinin Kabul İlgi boyutunun negatif etkisi olduğu görülmüştür. Böylelikle kişinin yetiştirilirken ebeveyninden algıladığı psikolojik ve davranışsal kontrolün, toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin algıların aleksimi gelişiminde yordayıcılar olduğu söylenebilmektedir.

This study is aimed to examine the concept of alexithymia in the context of behavioral and psychological control perceived by the parent and the formation of gender roles. The sampling of the research consists of 340 university students. The research data are collected by Sociodemographic Information Form, Child Rearing Styles Inventory, Psychological Control Scale, Emotion Expression Scale, Toronto Alexithymia Scale-20 and Socialization of Gender Norms Scale. Correlation analysis, Kolmogorov Smirnov Test, Kruskal Wallis H test, Mann Whitney U test and regression analysis were applied on the research data. It is observed that there is a correlation between behavioral & psychological control and gender roles formations with alexithymia as a result of the correlation analysis. The highest correlation is observed between the classical dimension of psychological control perceived by the parents and alexithymia levels. In addition, it is found that there is a positive correlation between difficulty in recognizing and expressing emotions and extrinsic focus with psychological control with alexithymia level. The behavioral control measured by the Child Rearing Attitudes Scale is negatively correlated with the level of acceptance attention and alexithymia, recognition and expression of emotions; and is positively correlated with the control and control level. Traditional perspective from the sub-dimensions of Socialization of Gender Norms Scale, it is observed that there is a positive correlation between alexithymia with recognition of emotions, expression of emotions and exogenous focus, and there is a negative correlation with an egalitarian perspective. As a result of the regression analysis it is found that the classical dimension of psychological control has a positive effect on alexithymia of the traditional perspective level of the gender formation scale and has a negative effect on the acceptance attention of Child Rearing Attitudes Scale. Thus, it is concluded that the psychological and behavioral control that the person perceives from the parent while being raised are predictors of the development of alexithymia of perceptions regarding the gender role.