Çoçukluk çağı travma düzeyleri ile travma sonrası büyümede algılanan ebeveyn rolünün aracı değişken olarak incelenmesi

Abstract

Bu araştırma çocukluk çağı travma düzeyleri ile travma sonrası büyümede algılanan ebeveyn rolünün aracı ilişkisini incelemeyi amaçlamıştır. Birbiriyle olan bu ilişkinin yoğunluğunu tespit etmek için ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma nicel bir araştırma yöntemidir. Araştırmanın örneklemini Türkiye'ye yaşayan 18-65 yaş aralığında bulunan 302 kadın, 118 erkek olmak üzere toplam 420 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada, 'Sosyodemografik Bilgi Formu', 'Çocukluk Çağı Travma Ölçeği', 'Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları-Çocuk Formu' ve 'Travma Sonrası Büyüme Envanteri' kullanılmıştır. Araştırmada frekans ve yüzde analizleri, ilişki analizleri (ki-kare ilişki testi, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi ve korelasyon analizi) ve güvenilirlik analizleri (cronbach's alpha) SPSS 29v programı, doğrulayıcı faktör analizi ve aracılık analizi için ise AMOS 23.0 programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına bakıldığında çocukluk çağı travmaları alt boyutlarından fiziksel ihmal ve cinsel istismar puanlarının; baba tutumlarından aşırı koruyuculuk ve reddedicilik puanlarının cinsiyet değişkenine göre farklılaştığı görülmektedir. Ebeveyn birliktelik değişkenine göre ise boşanmış ebeveynlere sahip bireylerin çocukluk dönemi travma toplam puanlarının, özellikle fiziksel ve duygusal ihmal skorlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın, ebeveynleri birlikte olan kişilerin, travma sonrası büyüme süreçlerinde manevi değişim boyutunda daha yüksek puanlara sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiye bakıldığında araştırmada algılanan aşırı koruyucu baba tutumu, ÇÇT'nın TSB üzerindeki negatif etkisini hafifletici bir rol oynamıştır, ancak bu etkiyi tamamen ortadan kaldırmamıştır. Bu nedenle çağı travmaları ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide kısmi aracılık etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.This study aimed to examine the mediating relationship between childhood trauma levels and perceived parental role in posttraumatic growth. Relational screening method was used to determine the intensity of this relationship with each other. The research is a quantitative research method. The sample of the research consists of a total of 420 people (302 women and 118 men) between the ages of 18-65 living in Turkey. In the study, 'Sociodemographic Information Form', 'Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33)', 'KAET-Ç/Egna Minnen Barndoms Uppfostran /EMBU' and 'Posttraumatic Growth Inventory' were used. In the study, frequency and percentage analyses, relationship analyses (chi-square relationship test, independent sample t test, one-way variance analysis and correlationanalysis) SPSS 29v programme was used for reliability and reliability analyses (cronbach's alpha) and AMOS 23.0 programme was used for confirmatory factor analysis and mediation analysis. When the results of the research are examined, it is seen that physical neglect and sexual abuse scores from the sub-dimensions of childhood traumas andoverprotectiveness and rejectionism scores from father attitudes differ according to the gender variable. According to the parental relationship variable, it was found that the total scores of childhood trauma, especially physical and emotional neglect scores of individuals with divorced parents were higher. On the other hand, it was concluded that individuals whose parents were together had higher scores in the dimension of spiritual change in posttraumatic growth processes. When the relationship between the variables was analysed, it was found that the perceived overprotective paternal attitude played a mitigating role in the negative effect of CST on PTSD, but it did not completely eliminate this effect. Therefore, it was concluded that there was a partial mediation effect in the relationship between childhood traumas and posttraumatic growth.