Datça bölgesine ait yenilebilir otların ve çiçeklerin tespiti, sağlığa faydaları ve yemeklerde kullanım şekilleri

Abstract

Bu tez çalışmasında, Muğla ilinin Datça ilçesinde gıda olarak tüketilen yabani bitkilerin ve söz konusu bitkilerin genel özellikleri, kullanım şekilleri ve sağlığa faydaları incelenmiştir. Araştırma kapsamında, Datça ilçe merkezinde ve civar köylerde, doğada kendiliğinden yetişebilen ve yöre halkı tarafından gıda amaçlı tüketilen 24 familyaya ait 40 türde bitki tespit edilmiştir. Bu bitkiler içinde, Compositae familyasına ait 5 tür, Labiatae familyasına ait 5 tür, Umbelliferae familyasına ait 4 tür, Geraniaceae familyasına ait 3 tür, Plumbaginaceae familyasına ait 2 tür, Liliaceae familyasına ait 2 tür, Boraginaceae familyasına ait 2 tür tayin edilmiştir. Ayrıca Caryophyllaceae, Polygonaceae, Amaranthaceae, Capparaceae, Cruciferae, Papaveraceae, Dioscoreaceae, Anacardiaceae, Portulacaceae, Malvaceae, Oxalidaceae, Liamiaceae, Verbenaceae, Leguminosae, Cucurbitaceae, Rosaceae, Urticaceae familyalarına ait birer tür belirlenmiştir. Bu bitkilerin, başta ana yemek olmak üzere, salata, börek iç malzemesi, meze ve çiğ olarak tüketildiği görülmektedir. Yöre halkını ot tüketimine yönelten faktörlerin tespit edilmesi amacıyla tesadüfi seçilen kişilerle anket çalışması yapılmıştır. Lezzet (%30,10) ve gelenek (%24,3) faktörlerinden etkilenen yöre halkının genellikle haftada en az bir kez ot tükettiği sonuçları ortaya çıkmaktadır. Ek olarak yörede gıda amaçlı en çok tüketilen ilk beş otun sırasıyla semizotu, turp otu, ebegümeci, hindiba ve arapsaçı olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yenilebilir bitkiler, yabani otlar, ot yemekleri, DatçaIn this thesis study, the wild plants consumed as food and their characteristics, usage and health benefits have been examined in Datca district. In this research it was determined that 40 wild species belonging to 24 families at the city center and villages of Datca. These families are as follows: 5 species are belonging to Compositae family, 4 species belonging to Umbelliferae family, 3 species belonging to Geraniaceae family, 2 species belonging to Plumbaginaceae family, 2 species belonging to Liliaceae family, 2 species are belonging to Boraginaceae family and an one each species belonging to Caryophyllaceae, Polygonaceae, Amaranthaceae, Capparaceae, Cruciferae, Papaveraceae, Dioscoreaceae, Anacardiaceae, Portulacaceae, Malvaceae, Oxalidaceae, Liamiaceae, Verbenaceae, Leguminosae, Cucurbitaceae, Rosaceae, Urticaceae families. Also it has been discovered that these plants are consumed as main course, salads, in pastries as stuffing ingredients, appetizer and raw food. It has been analyzed that the factors which are directing local people to consumpting wild plants. The results showed that residents who affected by taste (% 30,09) and tradition (% 24,3) factors are consuming plants at least one time in a week. Additionally it has been determined that first five plants which are consuming by local people respectively; purslane, wild radish, mallow, dandelion and fennel. Keywords: Edible plants, wild plants, plant dishes, Datca