Müzikalin tarihsel gelişim süreci ve ilk Türk müzikali 'Hisseli Harikalar Kumpanyası'

Abstract

Müzikal, popüler kültür unsurlarından faydalanarak oluşturulan bir sahne sanatıdır. Müziği, tiyatroyu ve dansı birleştiren üç bacaklı form olarak tanımlanabilir. Müzikal tarihi Antik Yunan tiyatrosuna kadar uzanmaktadır. Rönesans çağında oluşan Antik Yunan'a dönüş fikri bu oyunları tekrar gündeme getirmiş ve opera sanat formu ortaya çıkmıştır. Müzikali etkileyen bir diğer sahne sanatı operet ise 19.yy'da Herve' in eserleri ile başlamıştır. Yine bu yüzyılda 'Black Crook' gibi müzikal denemeleri olsa da bilinen ilk entegre müzikalin 1943 yılında yazılan 'Oklahoma' adlı eser olduğu görülmektedir. Osmanlı Tarihi'nde ise batılılaşma hareketlerinin sonucu olarak kurulan muzika-i hümayun ve başına getirilen Donizetti Paşa ile birlikte ilk batı müziği örneklerinin verildiği söylenebilir. Özellikle Ermeni topluluklarının oynadığı tiyatro oyunları müzikli olup, bunların arasında Dikran Çuhaciyan adlı bestecinin operet örnekleri bu alanda yapılan ilk çalışmalar olarak not edilebilir. Melih Kibar'ın bestelediği ve Haldun Dormen'in yazıp yönettiği 'Hisseli Harikalar Kumpanyası' müzikali, müzikal açıdan tampere sisteme uyarlanmış Türk makamsal ezgileri barındırmaktadır. Popüler müziğin etkin kullanımı ve Egemen Bostancı'nın prodüktörlüğü oyunu açıkça bir müzikal olarak nitelendirmemizi sağlar. İlk kez Amerika Tarihinde gördüğümüz entegre müzikal anlayışını ülkemizde tam anlamıyla karşılayan ilk müzikal 'Hisseli Harikalar Kumpanyası' dır.

Musical is a stage art that consists of components from popular culture. It can be defined as a three legged form which combines music, theatre and dance. History of musical dates back to ancient greek theatre. In renaissance era the idea of returning to the ancient greece reminded these plays so that opera art form came up. Operet which is another stage art that affected musical started with Herve's productions in 19th century. Despite the musical attempts in the same century such as 'Black Crook', the first known integrated musical is 'Oklahoma' which is written in 1943. In the Ottoman history, we can say that the very first examples of western music were appeared with Donizetti Pasha, the head of 'Muzika-i Humayun' which was established as a result of westernisation process. Especially the theatre plays that Armenian communities played were the with music, the operets among them which were composed by Dikran Çuhaciyan are first works in that area. The musical 'Hisseli Harikalar Kumpanyası' which was composed by Melih Kibar, written and directed by Haldun Dormen, contains Turkish harmonical melodies that musically adapted to tampered system. Efficiently used popular music and production of Egemen Bostancı clearly makes us specify this play as a musical. 'Hisseli Harikalar Kumpanyası' is the work that completely meets the understanding of entegrated musical which we see in American history for the first time.