Sözlü Türk müziğinde dönemsel prozodi anlayışı ve seçilmiş bestekârların eserlerinin prozodik açıdan incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, 'prozodi' konusu derinlemesine incelenmiş, edebiyat, dil bilgisi konularında kısa, öz ve net bilgiler verilerek 'Sözlü Türk Müziğinde Dönemsel Prozodi Anlayışı' konusunda kaynak niteliği taşıması amacı ile hazırlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümü olan 'Giriş ve Amaç' bölümünde, Türk Müziğinin dönemleri, prozodi ve Sözlü Türk Müziğinde dönemsel prozodi anlayışı konularında genel bilgiler verilmiş, çalışmanın amacı açıklanmıştır. İkinci bölümde, Türk Müziğinin tarihsel süreci ve dönemleri bir özet haline getirilerek aktarılmış, özellikle dönemlerin beste anlayışı hakkında genel bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, ayrıntılı prozodi tanımlarına yer verilmiş, prozodinin Batı'da ve Türkiye'deki tarihsel süreci aktarılarak, günlük iletişimdeki yeri de açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca güfte ile bestenin uyumu konusundaki önemli hususlar açıklanarak, sözlü müzikte prozodinin temel unsurları ve Sözlü Türk Müziğinde dönemsel prozodi anlayışı incelenmiştir. Dördüncü bölümde her dönemin ön plana çıkmış ve o dönemin genel üslûbunu yansıtan seçilmiş bestekârlarına ait eserlerin ayrıntılı prozodik analizlerine yer verilmiştir. 'Sonuç ve Öneriler' bölümünde ise incelenen eserlerin analizleri doğrultusunda, prozodinin dönemsel olarak beste aşamasındaki yeri belirtilerek, 'güfteden besteye gitme' anlayışının gerekliliği ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca bir bestekârın beste aşamasında prozodik olarak izleyeceği yol ile ilgili öneriler sunulmuştur. Bu çalışma ile edinilen bulgular doğrultusunda, prozodinin Sözlü Türk Müziği bestekârları tarafından yeterince değerlendirilip uygulanmadığı; eserlerde genel itibariyle güftenin mânâsından ziyade melodik yapının ön plana çıkartıldığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Prozodi, Türk Müziği, Sözlü Türk Müziği, Güfte, Beste

In this study, the subject of 'prosody' has been examined in detail, providing brief, concise and clear information on literature and grammar, which has been prepared with the aim of being a resource in the subject of 'Periodical Perception of Prosody in Vocal Turkish Music'. In 'Introduction and Purpose' section, which is the first section of this study, general information on periods, prosody of the Turkish Music and periodic prosody perception in Vocal Turkish Music has been given and the purpose of the study has been tried to be explained. In the second section, historical process and periods of the Turkish Music has been explained by summarizing and especially, general information on the perception of compositions in periods has been tried to be given. In the third section detailed definitions of prosody have been included and transmitting the historical process of prosody in the West and Turkey, the place of prosody in the daily life has been tried to be explained. Also, in this section, explaining the important subjects of the harmony of lyrics and composition, the basic elements of the prosody in vocal music and periodical perception of prosody in Vocal Turkish Music have been examined. In the fourth section, detailed prosodic analysis of works of art of selected composers in each period, which came to the forefront and which reflects the general style of the period, have been included. In 'Conclusion and Suggestions' section, in line with analysis of works of art examined, by specifying periodically the place of the prosody in the composition phase, the comprehension of necessity of 'going from lyric to composition' was tried to be revealed. Also, suggestions on the route to be followed by a composer in the composition process in terms of prosody have been presented. It has been determined in line with findings obtained with this study that prosody has not been assessed and performed by composers of Vocal Turkish Music sufficiently and melodic structure has been featured rather than the content of the lyrics. Keywords: Prosody, Turkish Music, Vocal Turkish Music, Lyrics, Composition