Evaluation of the Impact of a Nutrition Seminar on Adolescent Students Nutrition Knowledge and School Cafeteria Food Waste

Abstract

Adölesan dönemde kazanılan beslenme bilgisi, bireylerin ilerleyen yıllarda sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesine, yaşam kalitesinin artmasına ve gıda israfının azalmasına önemli katkılar sağlayabilir. Bu doğrultuda, Tokat ilinde düzenlenen bu çalışma, bir beslenme seminerinin lise öğrencilerinin beslenme bilgi düzeyleri üzerindeki etkisini ve yemekhane atık miktarına olan yansımalarını incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Tokat'ta özel bir lisede öğrenim gören 9, 10 ve 11. sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Katılımcıların yaş ortalaması 15,64±1,00 yıl olarak belirlenmiştir. Veriler, demografik anket, Adölesan Beslenme Bilgi Düzeyi Anketi ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Formu (Kısa) aracılığıyla toplanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında, öğrencilerin seminer öncesindeki beslenme bilgi düzeyleri Adölesan Beslenme Bilgi Düzeyi Anketi kullanılarak ölçülmüş ve belirlenen iki farklı günde yemekhane atık miktarları, besin gruplarına göre ayrılarak araştırmacı tarafından ölçülmüş ve kaydedilmiştir. Ardından öğrencilere, farklı günlerde iki modülden oluşan sunum destekli beslenme seminerleri verilmiştir. Son aşamada ise seminerin etkinliği, beslenme bilgi testi tekrar uygulanarak ve yemekhane atık miktarları yeniden ölçülerek değerlendirilmiştir. Analizlerde %95 güven aralığı esas alınmış ve p<0,05 değeri istatistiksel anlamlılık sınırı olarak kabul edilmiştir. Çalışmadaki katılımcıların beden kütle indeksi (BKİ) persentil değerleri incelendiğinde; %1,26'sının zayıf, %4,40'ının zayıflık riski taşıyan, %53,46'sının normal, %30,82'sinin hafif şişman ve %10,06'sının şişman kategorisinde yer aldığı belirlenmiştir. Adölesan Beslenme Bilgi Testi sonuçlarına göre, öğrencilerin eğitim öncesindeki ortalama puanı 21,87±5,82 iken, eğitim sonrasında bu puan 25,52±1,92'ye yükselmiştir. Bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Cinsiyet bazında değerlendirildiğinde, hem erkek hem de kız öğrencilerin beslenme bilgisi seviyelerinde eğitim sonrası anlamlı bir artış gözlenirken, kız öğrencilerin puanlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Yemekhane atık miktarları incelendiğinde ise eğitim sonrasında; çorba atıklarında %39,56, et yemeklerinde %44,26, sebze atıklarında %20,93, pilav atıklarında %36,35, makarna atıklarında %8,29 ve meyve atıklarında %13,41 oranında azalma gözlenmiştir. Seminer sonrasında atık miktarlarındaki bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Bu sonuçlar, beslenme eğitiminin yemekhanedeki besin israfını azaltmada etkili olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak bu çalışma, verilen beslenme seminerinin öğrencilerin beslenme bilgi seviyelerini anlamlı düzeyde artırdığını ve yemekhanedeki gıda atık miktarını önemli ölçüde azalttığını ortaya koymuştur. Bu doğrultuda, adölesan dönemde uygulanan bilinçlendirme eğitimlerinin hem bireysel sağlık hem de sürdürülebilir gıda tüketimi açısından önemli katkılar sağlayabileceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Adölesan Beslenmesi, Beslenme Semineri, Gıda AtığıAdequate nutrition knowledge acquired during adolescence is essential for fostering lifelong healthy eating behaviors, enhancing overall well-being, and reducing food waste. This study aimed to assess the impact of a nutrition education intervention on high school students' nutrition knowledge levels and its effect on cafeteria food waste. The study was conducted with 9th, 10th and 11th-grade students study at a private high school in Tokat province. The mean age of participants was 15.64±1.00 years. Data collection tools included a demographic questionnaire, the Adolescent Nutrition Knowledge Questionnaire, and the International Physical Activity Questionnaire (Short Form). At baseline, students' preintervention nutrition knowledge was assessed using the Adolescent Nutrition Knowledge Questionnaire, while food waste in the school cafeteria was quantified by categorizing discarded food into specific food groups over two separate days. Following this, students participated in a two-module, lecture-based nutrition education program incorporating interactive learning strategies. The intervention's effectiveness was evaluated by readministering the nutrition knowledge assessment and re-measuring cafeteria food waste. Statistical analyses were conducted using a 95% confidence interval, with p-values <0.05 considered statistically significant. Analysis of Body Mass Index (BMI) percentile classifications revealed that 1.26% of participants were underweight, 4.40% were at risk of underweight, 53.46% had a normal BMI, 30.82% were classified as overweight, and 10.06% were classified as obese. The Adolescent Nutrition Knowledge Test results showed a significant improvement in students' scores, increasing from 21.87±5.82 before the intervention to 25.52±1.92 afterward (p<0.05). Gender-based analysis indicated that both male and female students exhibited significant improvements, with female students achieving higher postintervention scores than males (p<0.05). Post-intervention analysis of cafeteria food waste demonstrated a statistically significant reduction, with decreases of 39.56% in soup waste, 44.26% in meat dish waste, 20.93% in vegetable waste, 36.35% in rice waste, 8.29% in pasta waste, and 13.41% in fruit waste (p<0.05). These findings suggest that nutrition education interventions contribute to reducing food waste in school cafeterias. In conclusion, this study demonstrates that structured nutrition education significantly enhances adolescents' nutrition knowledge and reduces school cafeteria food waste. These findings highlight the importance of integrating nutrition education into adolescent curricula to promote healthier dietary habits and sustainable food consumption practices. Keywords: Adolescent Nutrition, Nutritional Seminar, Food Waste