İlişki temelli bakım öz değerlendirme aracının Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğinin yapılması ve bir hastane uygulaması

Abstract

İlişki temelli bakım kavramı ülkemizde önemi yeni anlaşılmış ve bu nedenle saha çalışmalarının yeterli düzeyde olmadığı bir bakım modelidir. İlişki temelli bakım uygulamaları için geliştirilen ölçüm araç ve gereçlerinin ülkemizde geçerlilik ve güvenirlilik çalışmalarının yapılmamış olması ve dolayısıyla hali hazırda kullanılabilecek bir ölçeğin olmaması yapılan bu çalışmanın önemini ve gerekliliğini göz önüne koymaktadır. Araştırma, İlişki Temelli Bakım Öz Değerlendirme Aracı'nın Türk kültürüne uyarlanması ve özel bir hastanede İlişki Temelli Bakıma yönelik bir öz değerlendirme yapılması amacıyla tanımlayıcı ve metodolojik bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Birinci aşama ölçeğin geçerlik güvenirlik çalışmasına yönelik Kocaeli Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Yeditepe Üniversitesi Hastanesi'nde gerçekleştirildi. İkinci aşama ise Kocaeli ili sınırları içerinde bulunan Özel Anadolu Sağlık Merkezi'nde gerçekleştirildi. Her iki aşamanın evrenini hemşire, doktor, fizyoterapist, diyetisyen, hasta danışmanı, hasta bakım teknisyeni ve teknikerinden oluşan sağlık bakım personeli oluşturdu. Araştırmada tabakalı rastgele örnekleme yöntemi kullanıldı. Dışlama kriterleri olarak doğum izni, yıllık izin, 1 yıldan kısa süredir kurumda çalışıyor olmak ve araştırmaya katılmayı kabul etmeme olarak belirlendi. Araştırma verileri Katılımcı Tanıtım Formu ve İlişki Temelli Bakım Kurumsal Öz Değerlendirme Formu kullanılarak toplandı. Çalışmadan elde edilen sonuçlar 'SPSS Statistics 20,0' istatistik programına kaydedildi ve analizi yapıldı. İlişki temelli bakım öz değerlendirme aracının Türk toplumuna uyarlanabilmek üzere geçerlik ve güvenirliğinin yüksek olduğu, ancak farklı disiplinleri bir arada bulunduran bir örneklem grubunda ölçeğin çok faktörlü yapısının korunamadığı, dahili servislerde çalışan sağlık personelinin ilişki temelli bakımı algılamada daha istekli ve pozitif geri bildirimlere sahip oldukları, lisans mezunu olanların ön-lisans mezunlarına oranla ilişki temelli bakımı kavramada daha başarılı olduğu, düzenli komitelerde çalışan personelin ilişki temelli bakımı algılamada ve yürütmede daha başarılı olduğu saptandı. İlişki temelli bakım öz değerlendirme aracının sağlık sistemimize uyarlanabilmesi için çalışmalara devam edilmeli ve özellikle ölçeğin ana hedef grubu olan hemşireler ile geçerlik ve güvenirlik çalışması tekrarlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: İlişki Temelli Bakım, Geçerlik ve Güvenirlik, Hemşire

Relationship-based care is a care model whose importance is only recently understood in our country. Because of this, there are not enough field studies related to it. The lack of validity and reliability studies of the assessment tools for relationship-based care applications in our country, and the lack of any scale to be used, proves the importance and necessity of this study. This study was conducted as a descriptive and methodological study to adapt a relationship-based care self-assessment tool into Turkish culture and to make self-assessment of relationship-based care applications standardized in a private hospital. The first part of the study included the assessment of validity and reliability of the scale and was performed at Kocaeli University Training and Research Hospital and Yeditepe University Hospital. The second part of the study was conducted at Private Anadolu Health Center, which is within the borders of Kocaeli. The subjects of both studies consisted of health care personnel including nurses, doctors, physiotherapists, dietitians, patient consultants, patient care technicians and technicians. Stratified randomization method was used in the study. The exclusion criteria included maternity leave, annual leave, working at the institution less than 1 year and those not consenting to the study. The data were collected by using a Participant Description Form and a Relationship-Based Care Institutional Self-Assessment Form. The study results were entered 'SPSS Statistics 20.0' and analyzed. It was found that the validity and reliability of a relationship-based care self-assessment tool for the Turkish population were high, but the multifactorial structure of the scale could not be protected in a sample consisting of different disciplines. For example: health personnel working at internal medicine services were more enthusiastic to understand relationship-based care and had more positive feedbacks; university graduates were more successful in understanding relationship-based care compared to associate degree graduates; personnel working regularly at committees were more successful to understand and implement relationship-based care. To adapt a relationship-based care self-assessment tool into our health system, studies should be continued and the validity and reliability of the scale should be studied again in nurses, who are the main target population of the scale. Keywords: Relationship-based care, validity, and reliability, nurse