Sanat Eserinin Değişen Mekansal Bağlam Üzerinden Yeniden Üretimi: NATO Genel Merkezi’ndeki Türk Mozaiğinin Eleştirel Bir Okuması

Abstract

Bu yazının amacı, Bedri Rahmi Eyüboğlu tarafından yapılan Türkiye’nin NATO Binasına bir hediyesi olan Türk mozaiğinin NATO Paris genel merkezinden (1954-60) Belçika’ya olan yolculuğunun mekansal ilişkilerinin izini sürmektir. Bu anlamda, yapıtın yaşam yolculuğunun tartışılması, onun değişen anlamını ortaya çıkarmaya çalışırken odak noktası olacaktır. NATO genel merkez binası pek çok katmanı ve çağrışımı içinde barındırmaktadır. Sanat eserlerinin yapıya dahil edilmesi, birlikteki farklı kültürlere ilişkin biçimde yapıya farklı değerleri getirmektedir. Ancak asıl amaç, mekana özgü bir eser olan Türk mozaiğinin yeri değiştirildiğinde kazanacağı yeni anlamı irdelemektir. Dolayısıyla makale, bu eserin yolculuğunu değerlendirirken yeni bir temsil biçimine dönüşüp dönüşmediğini veya aurasını yitirip yitirmediğini anlamaya çalışacaktır. Bir sanat eseri, bir yapıya büyük oranda bağlı ve uzamsal bir imgelemin bir parçası olduğunda, yeni çevresiyle yeniden özdeşleştiği ve başka bir şeye gönderme yapabileceği iddia edilebilir. Bu bağlamda, bu çeşitli varoluş biçimleri yazıda küyerelleşme, yer duygusu, yeniden üretim ve sergileme sanatı kavramları üzerinden yorumlanacaktır.