Erken cumhuriyet dönemi tercüme söylemi ve repertuvarlarının kurulmasında etkin bir eyleyen olarak İsmail Habib Sevük'ün 'Tercüme'ye yaklaşımı

Abstract

Bu çalışma İsmail Habib Sevük'ün erken Cumhuriyet dönemi repertuvarlarının kurulmasındaki etkin rolünü ve tercüme söylemini Itamar Even-Zohar'ın 'kültür repertuvarı' (Even-Zohar 2010:70) ve 'kültür girişimcisi' (Even-Zohar 2010:195) kavramları çerçevesinde çözümlemeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda çalışma, İsmail Habib Sevük'ün tercüme söylemini nasıl kurduğunu ele almaktadır. Çalışmamız tarihsel perspektiften II. Meşrutiyet ve erken Cumhuriyet dönemlerine ışık tutmaktadır. Tezimiz, İsmail Habib Sevük'ün bir 'kültür girişimcisi' olarak odağa alınarak tercüme söyleminin incelendiği ilk akademik çalışmadır. Çalışmamızda ilk olarak Sevük'ün edebiyat tarihçisi, eleştirmen ve yazar kimlikleri üzerinden repertuvar kurulmasındaki rolü geniş bir bakış açısıyla sunulmakta ve daha sonra da Sevük'ün sunduğu çeviri listeleri üzerinden kurduğu 'tam tercüme ile tam Avrupa'ya varacağız' söyleminin detaylı bir çözümlemesi ortaya konmaktadır. Bununla birlikte, Sevük'ün genç Cumhuriyet nesli okurları için hazırladığı çeviri listeleri vasıtasıyla repertuvar kurarak 'seçenekler' sunduğu gösterilerek 'kültür girişimcisi' rolüne dikkat çekilmektedir. Böylelikle, tezimiz Sevük'ün eserleriyle, çeşitli gazete ve dergilerde yazdığı yazılarıyla ve sunduğu çeviri listeleriyle erken Cumhuriyet döneminde repertuvar ve tercüme söyleminin kurulmasında bilinçli ve etkin bir rolünün olduğunu ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Tercüme, Kültür Repertuvarı, Kültür Girişimcisi, Tercüme Söylemi, İsmail Habib Sevük.

This study aims to analyse İsmail Habib Sevük's active role in the making of repertoires and translation discourse in the early Republican period within the framework of Itamar Even-Zohar's 'culture repertoire' (Even-Zohar 2010:70) and 'cultural entrepreneur' (Even-Zohar 2010:195) concepts. It also discusses how İsmail Habib Sevük establishes his translation discourse. From historical perspective, this study sheds light upon Second Constitutional and early Republican periods. The present thesis is the first academic study analysing İsmail Habib Sevük's translation discourse by regarding Sevük as 'cultural entrepreneur'. In this study, firstly, Sevük's role in the making of the repertoires is introduced through comprehensive analysis in terms of his professional identities as a literary historian, an author and a critic, then an exhaustive analysis of Sevük's 'We will only become fully European only by full translation' statement, which is established by means of the lists of the translated works, is presented. Besides, the study draws attention to Sevük's role as 'cultural entrepreneur' by propounding 'options' via the prepared lists of the translated works for young readers of the Republican generation. Hence, the present thesis shows Sevük's deliberative and active role in the making of repertoire and translation discourse in the early Republican period through the agency of his produced works, articles published in the newspapers and journals and the presented lists of the translated works. Keywords: Translation, Cultural Repertoire, Cultural Entrepreneur, Translation Discourse, İsmail Habib Sevük.