Ketojenik Diyet Tedavisinin Dirençli Epilepsi Hastası Çocuklarda Biyokimyasal Parametreler Üzerindeki Etkisinin Araştırılması

Abstract

İlaca dirençli epilepsi (DRE), uygun seçilmiş en az iki antiepileptik ilaç kullanmasına rağmen nöbet kontrolünün sağlanamadığı durum olarak tanımlanmaktadır. Epilepsi hastalarının %30'unu kapsamaktadır. DRE hastaların tedavisi için cerrahi yöntem ya da ketojenik diyet (KD) tedavisi uygulabilir. Uygun tedavi yöntemlerinden biri olan diyet tedavisini uygulayan hastaların, biyokimyasal parametreleri, büyüme ve gelişme, elektrofizyolojik ve psikososyal durumları takip edilmelidir. Bu çalışma Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Çocuk Nöroloji Bölümü, Ketojenik Diyet Polikliniğinde ve Prof. Dr. Çetin Okuyaz Kliniğinde, KD uygulamış olan 0-18 yaş arası 26 DRE'li çocukların, KD'nin başlangıç, 6. ay ve 12. aydaki laboratuvar bulguların ve antropometrik ölçümlerde değişik olup olmadığını, büyüme ve gelişmenin sağlanıp sağlanmadığı ve nöbet üzerindeki etkisini gözlemlemek amacıyla yapılmıştır. Veriler, hastaların dosyaları taranarak ve doktorlara, diyetisyenlere ve hemşirelere sorularak kaydedilmiştir. Çalışmada 13'ü erkek, 13'ü kız toplam 26 hasta değerlendirilmiştir. Katılımcıların %57,7'sinde ek hastalık saptanmamıştır. Hastaların uyguladıkları KD oranı başlangıçta 1:1, 2:1, ve 4:1 oranında iken 6. ve 12. ayda ise 3:1 oranına geçişte anlamlı sayılabilecek bir artış görülmüştür (p=0,054). Çalışmadaki çocukların boy uzunluğu başlangıçta 102,92 ± 26,69 cm iken, 12. ayda 109,81 ± 23,68 cm'ye yükselmiş ve istatistiksel olarak anlamlı bir artış gözlemlenmiştir (p<0,05). Beden ağırlığı, BKİ, z-skoru ve persentil değerleride istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). İncelediğimiz biyokimyasal değerlerde ise; hemoglobin seviyesinde 12. ayın sonunda anlamlı bir artış olduğu (p<0,05), Alkalen fosfataz (ALP) seviyesinde ise diyet tedavi süreci boyunca 12. ayın sonunda anlamlı bir azalma saptanmıştır (p<0,05). Diğer biyokimyasal değerlerde ise tedavi süresi boyunca istatistiksek olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05). Çalışmamızdaki karnitin ve kan keton seviyelerinde dalgalanmalar gözlemlense de bu değişiklikler istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Korelasyon analizlerinde, KD oranı ile idrar keton seviyesi arasında pozitif yönde ilişki özellikle 0. ayda anlamlı bulunmuştur (p<0,05). 6. ve 12. aydaki idrar ketonu ile KD oranında arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Yaptığımız regresyon analizlerinde, kan keton düzeylerinin KD oranı üzerindeki etkisinin özellikle 0. aydaki (β=0,62) ve 12. aylarda (β=0,51) anlamlı ve pozitif bir etki saptanmıştır (p<0,05). Ancak kan keton düzeyinin, nöbet sıklığı üzerindeki etkisi tüm zaman dilimlerinde istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür (p>0,05). Nöbet sıklığı tedavi süresince anlamlı bir azalma gözlemlenmiştir (p<0,05). 0. ayda nöbet oranı %100 iken 6. ayda katılımcıların %50'sinin nöbetlerinde azalma olduğu, %23,1'inde nöbetlerin kontrol altına alındığı, 12. ayın sonunda ise katılımcıların %57,7'sinde nöbetlerinde azalma olduğu, %38,5'inde ise nöbetlerin kontol altına alındığı gözlemlenmiştir. Sonuç olarak KD tedavisinin, dirençli epilepsi hastası çocuklar için nöbet sayısını azaltmada etkili olduğu görülmüştür. Ancak bazı kan değerlerinde dalgalanmalar ve değişiklikler olduğu için hastaların multidisipliner bir ekip tarafından yakından takip edilmesi gereklidir.Drug-resistant epilepsy (DRE) is defined as the failure to achieve seizure control despite the use of at least two appropriately selected antiepileptic drugs. It accounts for 30% of epilepsy patients. For the treatment of DRE, surgical methods or ketogenic diet (KD) therapy can be applied. Patients undergoing dietary therapy, which is one of the appropriate treatment methods, should be monitored for biochemical parameters, growth and development, electrophysiological, and psychosocial status. This study was conducted in the Ketogenic Diet Outpatient Clinic and the Prof. Dr. Çetin Okuyaz Clinic, Department of Pediatric Neurology, Faculty of Medicine, Mersin University, to observe whether there were changes in laboratory findings and anthropometric measurements at the initiation, 6th, and 12th months of the KD in 26 children aged 0–18 years with DRE who had undergone the KD, and to determine whether growth and development were achieved and the effect on seizures. Data were recorded by reviewing patient files and interviewing doctors, dietitians, and nurses. A total of 26 patients, 13 male and 13 female, were evaluated. No additional diseases were detected in 57,7% of the participants. While the ketogenic ratios applied to patients at the beginning were 1:1, 2:1, and 4:1, a statistically notable increase in the transition to a 3:1 ratio was observed in the 6th and 12th months (p=0,054). The height of the children in the study increased from 102,92 ± 26,69 cm at the beginning to 109,81 ± 23,68 cm at the 12th month, showing a statistically significant increase (p<0,05). No statistically significant relationship was found in body weight, BMI, z-score, and percentile values (p>0,05). Among the biochemical parameters examined, a significant increase in hemoglobin level was observed at the end of the 12th month (p<0,05), while a significant decrease in ALP level was detected throughout the dietary treatment process by the end of the 12th month (p<0,05). No statistically significant differences were found in other biochemical parameters during the treatment period (p>0,05). Although fluctuations were observed in carnitine and blood ketone levels in our study, these changes were not found to be statistically significant (p>0,05). In correlation analyses, a positive relationship between the KD ratio and urine ketone level was found to be significant especially at month 0 (p<0,05). Differences between urine ketone and KD ratio at months 6 and 12 were not statistically significant (p>0,05). In our regression analyses, the effect of blood ketone levels on the ketogenic diet ratio was found to be significant and positive especially at month 0 (β=0,62) and month 12 (β=0,51) (p<0,05). However, the effect of blood ketone level on seizure frequency was not statistically significant at any time point (p>0,05). A significant reduction in seizure frequency was observed during the treatment period (p<0,05). While the seizure rate was 100% at month 0, a reduction in seizures was observed in 50% of the participants at month 6, and seizure control was achieved in 23,1% of them. By the end of the 12th month, a reduction in seizures was observed in 57,7% of the participants, and seizure control was achieved in 38,5% of them. As a result, KD therapy was found to be effective in reducing the number of seizures in children with drug-resistant epilepsy. However, due to fluctuations and changes in some blood parameters, close monitoring of patients by a multidisciplinary team is necessary.