Otomotiv sektöründe TMS 18 hasılat standardı açısından bilanço dipnot analizi

Abstract

Araştırmanın temel amacı, Türk otomotiv sektöründe faaliyet gösteren üç önemli otomotiv işletmesinin temel finansal tablolarındaki TMS 18 hasılat standardı kapsamında verilen dipnot açıklamalarını karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirmektir. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan araştırmanın örneklemini Türkiye'de otomotiv sektöründe faaliyet gösteren Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. ve Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A. Ş. isimli şirketler oluşturmaktadır (Web_24, 2018). Araştırma verileri ise seçilen bu şirketlerin 2013-2017 yıllarında yayınladıkları konsolide finansal tabloları ve bağımsız denetim raporlarıdıer. Söz konusu raporlar 'Kamuoyu Açıklama Platformu' (KAP) ile işletmelerin web sitelerinin 'yatırımcı ilişkileri' sayfasından toplanmıştır. Toplanan veriler doküman incelemesi ve içerik analizi yoluyla incelenerek literatür incelemesi sonucunda ulaşılan bilgiler ışığında değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda üç şirketinde gerek finansal tablolarında gerekse bağımsız mali denetim raporlarında TMS kapsamında uymakla mükellef oldukları dipnot açıklamalarına yer verdikleri; ancak TMS 18 ile düzenlenen 'Hasılatın Muhasebeleştirilmesi' kapsamında verilmesi önerilen dipnot açıklama sistematiğine hem içerik hem de şekil yönünden yeterli düzeyde önem vermedikleri anlaşılmıştır. Bilgi kullanıcıları ve yatırımcılar açısından hayati öneme sahip olan dipnot açıklamalarında yeterince net, kolay anlaşılır ve doyurucu nitelikte bilgi vermekten kaçınan her üç işletmenin bağımsız denetim raporlarında ise bu yetersizliğin ve uyumsuzluğun 'sorun' olarak görülmediği anlaşılmıştır. Son olarak araştırma kapsamında ulaşılan bulgulara göre gerek işletme finansal birimlerine, ulusal muhasebe standartlarını geliştirmekle mükellef olan kamu otoritelerine ve gelecekte bu araştırmayla aynı konuda araştırma yapmayı planlayan araştırmacılara yönelik bazı önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Türkiye Muhasebe Standartları, TMS 18 Hasılat, TFRS Müşteri Hizmetlerinden Hasılat, Finansal Durum Tablosu, Dipnotlar. Tarih : 25.06.2018

The main purpose of the study is to compare the footnote explanations given in the revenue standard of TFRS 18 in the main financial statements of the three major automotive operations which are operating in the Turkish Automotive Industry. Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. and Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A. Ş. took place as participants in the research which was conducted by using qualitative research method. Data were collected from the financial statements and independent audit reports of 2013-2017 which were published by these companies. These reports were acquired from the 'Public Disclosure Platform' (PDP) and the 'Investor Relations' pages of the companies' websites. The collected data were analyzed through the examination of document and content analysis as a result of the literature review. As a result of the research, the findings revealed that the three companies have included footnote disclosures in both the financial statements and independent financial audit reports within the scope of Turkish Accounting Standards-18 (TMS-18). However, it has been understood that they do not attached great importance to both the content and the form of the disclosure system proposed in the scope of 'Revenue Recognition' which is organized by TAS-18. The findings also revealed that in the independent audit reports of each of the three companies who avoided giving sufficient, clear and satisfactory information in the footnote disclosures that have vital importance in terms of information users and investors. Moreover, insufficiency and nonconformity states of the independent audit reports are not regarded as 'problems' by these companies. Finally, according to the findings emerged from the research, some suggestions have been made to the business financial units, to the public authorities that are obliged to develop national accounting standards, and to the researchers who plan to conduct a research in the same subject in the future. Keywords: Turkish Accounting Standards, TAS 18 Revenue, TFRS 15 Revenue from Contacts with Customers, Statement of Financial Position, Footnotes. Date: 25.06.2018