Üniversite öğrencilerinin benlik saygıları ile kişilik özelliklerinin genel kaygı durumları üzerindeki etkisi

Abstract

Benlik saygısı, bireyin sahip olduğu kişisel özellikler çerçevesinde kendisi hakkındaki olumlu veya olumsuz değerlendirmesidir. Kişilik özellikleri, bireyin karakterize düşünce, duygu ve davranışlarının örgütlenmesidir. Kişilik özellikleri, bireyin kendisi ve diğerleri ile olan etkileşimini şekillendirdiği için, benlik saygısının gelişiminde etkilidir. Kaygı ise, sağlıklı bireylerde de görülebilen, yaşanan bir durum karşısında bireyin çevreye olan uyumunu kolaylaştırmaya aracılık eden bir duygudur. Öte yandan patolojisi, uyaranın şiddeti ile uyumsuz kaygı seviyesine, sürekliliğine, fiziksel belirtilere ve işlevselliği bozup bozmadığına bağlı olarak değerlendirilmektedir. Gelişimi sürecinde benlik saygısı, yaşanan stresli durumlar karşısında etkilenir. Yaşamın getirdiklerini karşılayabilmek, üstesinden gelebilmek ve kaygıyı yönetebilmek için gelişmiş benlik saygısına ve olumlu kişilik özelliklerine ihtiyaç vardır. Bu tez çalışmasında, benlik saygısı, kişilik özellikleri ve kaygı seviyesinin korelasyon ilişkisi incelenmiş, benlik saygısı ile birlikte kişilik özelliklerinin genel kaygı seviyeleri üzerindeki yordayıcı etkisi çalışılmıştır. Üniversitesi öğrencilerinin (n=407) kaygı düzeylerini tespit etmek amacıyla Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri, kişilik özellikleri ve benlik saygı seviyelerinin değerlendirilmesi için de Beş Faktör Kişilik Modeli ve Benlik Saygısı Envanteri kullanılmıştır. Üniversite öğrencilerinden toplanan veriler ışığında kaygı düzeyleri, kişilik özellikleri ve benlik saygılarının sosyodemografik özelliklere göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığına Bağımsız T – Testi, Tek Yönlü ANOVA ve post-hoc testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, benlik saygısının genel kaygı düzeyi ile anlamlı ve negatif ilişkili olduğu, kaygı düzeyinin cinsiyete göre, benlik saygısının yaş ve cinsiyete göre, Beş Faktör Kişilik Modeli özdenetim/ sorumluluk alt boyutunun yaşa göre; gelişime açıklık alt boyutunun medeni duruma göre anlamlı olarak farklılaştığı bulunmuştur. Ayrıca, benlik saygısının genel kaygı durumunun %5,8'ini açıklarken, genel kaygı durumunun ise benlik saygısını %7,2 oranında açıkladığı görülmüştür. Benlik saygısının kişilik özellikleri ile birlikte genel kaygı düzeyini yordayıcı etkisi bulunamamıştır. Benlik saygısının sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesine dair yapılan çalışmalar fazla iken, benlik saygısı ile Beş Faktör Kişilik Modeli arasındaki ilişkinin incelendiği çalışmalar kısıtlı, benlik saygısı ve kişilik özelliklerinin birlikte genel kaygı durumu üzerindeki etkisinin incelendiği çalışma ise bulunmamaktadır. Bu bağlamda, yaş değişkeninin de etkin olabilme durumunu ortadan kaldırılarak, üniversite öğrencilerinin (n=407) beş faktörlü kişilik özellikleri ile birlikte benlik saygılarının genel kaygı düzeyleri üzerindeki etkisini ve aralarındaki ilişki inceleyen bu çalışma literatüre sağladığı katkı sebebiyle önemlidir.

Self-esteem is an individual's favourable or unfavourable attitude toward oneself within the framework of one's personal characteristics. Personality traits are the organization of individual's thoughts, emotions and behaviors. Personality traits are effective in the development of self-esteem as they shape the individual's interaction with oneself and others. Anxiety is a feeling that can be seen in healthy individuals and mediates to facilitate the adaptation of the individual to the environment in the face of a hard situation. On the other hand, its pathology is evaluated depending on the severity of the stimulus and the level of discordant anxiety, its continuity, physical symptoms and whether it disrupts functionality. During the development process, self-esteem is affected by stressful situations. There is a need for improved self-esteem and positive personality traits in order to meet, overcome and manage anxiety. In this thesis study, the correlation relationship between self-esteem, personality traits and anxiety levels were investigated and predictive effect of self-esteem and personality traits on general anxiety levels were studied. The State-Trait Anxiety Inventory was used to determine anxiety levels of university students (n = 407), and Five Factor Personality Model and Self-Esteem Inventory were used to assess personality traits and self-esteem levels, respectively. In the light of the data collected from university students, whether anxiety levels, personality traits and self-esteem differed significantly according to sociodemographic characteristics were analyzed by using Independent T - Test, One Way ANOVA and Post-hoc Test. The results of the study showed that self-esteem was significantly and negatively correlated with general anxiety level, anxiety level according to gender, self-esteem according to age and gender. Futhermore, the responsibility which ise the sub-dimension of Five Factor Personality Model was differentiated by age while the openness was determined significantly different according to marital status. In addition, it was observed that self-esteem was explained by 5.8 % of general anxiety while self-esteem explained 7.2 % of general anxiety. There was no predictive effect of self-esteem on personality traits and general anxiety level. While there are more studies on self-esteem in terms of sociodemographic variables, there are limited studies on the relationship between self-esteem and Five Factor Personality Model, and there are no studies examining the effect of self-esteem and personality traits together on general anxiety. In this context, this study examining the effect of self-esteem on general anxiety levels and relationship between five-factor personality traits of university students (n = 407) by eliminating the age variable being effective, is important because of its contribution to the literature.